احتمال تغییرِ سیاست بانک مرکزی ژاپن!

در این مقاله به یکی از مهم ترین موارد اقتصادی ژاپن، یعنی کنترل منحنی بازده (YCC) و تاثیر آن در اقتصاد ژاپن پرداخته شده و در نهایت جلسه تصمیم گیری بانک مرکزی ژاپن درباره نرخ بهره در تاریخ ۳۱ اکتبر(۹ آبان) مورد بررسی قرار گرفته است.

بانک مرکزی ژاپن و کنترل منحنی بازده

کنترل منحنی بازده (YCC) به معنی هدف گذاری نرخ بهره بلندمدت توسط بانک های مرکزی است. این سیاست توسط بانک‌های مرکزی با خرید یا فروش اوراق قرضه برای رسیدن به نرخ هدف انجام می‌شود. با این حال، معمولا این رویکرد توسط بانک‌های مرکزی جهت کاهش تورم و تقویت رشد اقتصادی انجام نمی‌شود و ابزار اصلی بانک‌های مرکزی برای مهار تورم، تعیین نرخ بهره کوتاه مدت می باشد.

همچنین با نزدیک شدن نرخ بهره کوتاه مدت به محدوده صفر، پایین نگه داشتن نرخ‌ بهره بلندمدت می‌تواند به یک سیاست جایگزین برای تحریک اقتصادی تبدیل شود و این رویکرد می‌تواند به جلوگیری از رکود و یا کندی اقتصاد نیز کمک کند.

در حالی که در سال ۲۰۲۲ اکثر بانک‌های مرکزی، نرخ بهره را افزایش دادند، بانک مرکزی ژاپن به استراتژی خود مبنی بر نگه داشتن نرخ‌های بهره کوتاه ‌مدت در زیر صفر و همچنین حفظ بازدهی اوراق قرضه دولتی ۱۰ ساله ژاپن در سطح ۰.۲۵ درصد یا کمتر از آن پایبند بود.
این کار با هدف رهایی از وضعیت نامطلوب ضد تورمی‌ای بود که این کشور در چند دهه گذشته با آن دست و پنجه نرم کرده و این امر تا حد زیادی باعث تضعیف ارز ین ژاپن شده است.

مثال سیاست کنترل منحنی بازده

بانک مرکزی ژاپن (BoJ) در اواخر سال ۲۰۱۶ هدف بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله دولتی ژاپن را صفر درصد در نظر گرفت تا محرکی برای اقتصاد ژاپن باشد. تحت این شرایط، با فراتر رفتن بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله دولتی ژاپن از محدوده هدف، بانک مرکزی اقدام به خرید اوراق قرضه با هدف کاهش بازدهی کرد.

در سال ۲۰۲۰، BOJ در مسیر سیاست کنترل منحنی بازده خود، تنها حدود ۶ تریلیون ین اوراق قرضه دولتی خریداری کرد و با این حال توانست با خرید انواع دیگر دارایی‌ها اعم از اوراق قرضه شرکتی و سهام، با کندیِ اقتصاد ناشی از همه گیری ویروس کرونا مقابله کند.

تصمیم گیری نرخ بهره توسط BOJ در هفته آینده

طی هفته پیش رو جلسات تصمیم گیری نرخ بهره توسط فدرال ‌رزرو و بانک مرکزی انگلستان برگزار خواهد شد که قیمت گذاری ها حاکی از عدم افزایش نرخ بهره توسط هر دو نهاد پولی می باشد. از دیگر داده های مهم هفته پیش رو نشست بانک مرکزی ژاپن و تعیین نرخ بهره توسط BOJ است و گمانه‌زنی‌ها نشان دهنده تغییر سیاستی غافلگیرکننده است.
براساس اخبار محلی، بانک مرکزی ژاپن در حال بررسی این امر است که آیا سقف بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله را پس از افزایش در ماه جولای و رسیدن به سطح ۱%، مجددا افزایش دهد یا خیر.

به طور رسمی، محدوده هدف در مثبت یا منفی ۰.۵ درصد باقی می‌ماند، اما برای میزانی از «انعطاف پذیری» تغییرانی در آن اعمال شده است. علیرغم لحن بانک مرکزی ژاپن، با توجه به اینکه تورم برای مدتی در این کشور بالای سطح ۲% قرار گرفته است، عمده معامله گران معتقدند که BOJ به تدریج سیاست‌های فوق‌العاده تسهیلی خود را کاهش خواهد داد.

کنترل منحنی بازده توسط  بانک مرکزی ژاپن

در ماه اکتبر، شاخص هسته سالانه قیمت مصرف‌کننده توکیو، به عنوان شاخصی پیشرو برای روندهای اقتصادی ژاپن، به شکل قابل توجهی افزایش یافته و این احتمال نیز وجود دارد که افزایش فشارهای قیمتی بانک مرکزی ژاپن را وادار به اصلاح پیش‌بینی‌های تورمی خود در نشست پولی ۳۰ و ۳۱ اکتبر کند.

از سوی دیگر، افزایش ۲.۱ درصدی قیمت خدمات در ماه اکتبر، فضایی را برای افزایش دستمزدها فراهم کرده که منجر به فشارهای تورمی بیشتر خواهد شد و از همین رو برخی از تحلیلگران معتقدند بعید است تورم در ژاپن تا پایان سال ۲۰۲۴ به زیر هدف ۲ درصدی بانک مرکزی این کشور برسد.
اما بانک مرکزی ژاپن بارها اعلام کرده است تا زمانی که تورم ۲ درصدی به شیوه‌ای پایدار ناشی از تقاضای داخلی و افزایش دستمزد باشد، همچنان به نرخ بهره بسیار پایین خود متعهد خواهد ماند.

CPI هسته توکیو

با این وجود انتظار می‌رود CPI هسته ژاپن برای دو سال مالی آینده از هدف ۲% فراتر خواهد رفت که سبب تغییرات بیشتر در کنترل منحنی بازده خواهد شد.

افزایش سقف بازده اوراق قرضه، بالاتر از ۱% راه حلی برای عبور جفت ارز USDJPY از سطح ۱۵۰ خواهد بود. اما همچنان تا زمانیکه اوئدا رئیس بانک مرکزی ژاپن موضع داویش خود را کنار نگذارد، هر گونه تقویت ین ژاپن، احتمالاً محدود و به شکل موقت خواهد بود.