تردید در تاب‌آوری اقتصاد آمریکا با تشدید ترس از رکود

 مقدمه

داده‌های اقتصادی ای که طی هفته گذشته منتشر شدند، ترس از رکود در اقتصاد برتر جهان را تقویت کردند. در سایر کشورها نیز شرایط کمابیش مشابه بوده و مقامات پولی و مالی همچنان نگران عدم مهار تورم و رویایی با کسادی یا رکود در اقتصاد هستند.

سنتیمنت فعلی حوزه اقتصاد کلان با توجه به داده‌های موجود ترکیبی با وزن منفی (Negative Mix) است. داده‌های تولیدی نسبتا ضعیف، سطح بالای استقراض بانک‌ها در آمریکا و نوسانات بازار اوراق و فشار بر بخش بانکی از جمله ریسک‌های پیش رو هستند.

باید توجه داشت که در این مقطع که اکثر کشورهای جهان یک چرخه انقباضی تهاجمی را تجربه می‌کنند، با توجه به داده های ضعیف چند ماه نمی‌توان قدرت و تاب آوری اقتصادها به ویژه ایالات متحده را زیر سوال برد. با این وجود، این ترس از رکود با توجه به داده‌ها و ریسک هایی همچون سقف بدهی و کمبود نقدینگی در بخش بانکی بر ذهنیت سرمایه‌گذاران و معامله‌گران سایه افکنده و فعالان در بازارهای مالی بایستی به نشانه‌های تقویت یا تضعیف این شرایط توجه ویژه داشته باشند. 

در این شرایط همچنان پیشنهاد می‌شود داده‌های اقتصادی و موضع‌گیری مقامات پولی اقتصادهای برتر جهان مورد توجه قرار بگیرند؛ بازارها به طور مشخص طی این هفته نگاه ویژه به داده تورمی آمریکا دارند و انتشار ارقام بالاتر یا پایین تر از انتظارات می‌تواند با نوسان در بازارهای مالی و امکان بهره‌مندی از فرصت‌های مقطعی همراه باشد. بدیهیست برای این منظور بایستی اصول مدیریت سرمایه و توجه به شرایط بنیادین هریک از بازارها را مدنظر قرار داد. 

مروری بر مهم‌ترین داده‌ها و رویدادهای هفته گذشته (۳-۷ آوریل)

داده های مهم مورد توجه معامله گران در هفته گذشته عمدتا شامل ارقام نهایی PMI های تولیدی و خدماتی اقتصادهای بزرگ دنیا بودند. به طور کلی می توان گفت که خدمات در این کشورها/مناطق وضعیت مطلوبی دارد که ناشی از سطح نسبتا بالای تقاضا است. تولید به طور کلی پس از رفع محدودیت های زنجیره تامین و بازگشت ثبات به بازار انرژی بهبود یافته بود، گرچه این امر به طور مشخص در آمریکا مطلوب نبود.

در رابطه با چین، PMI تولیدی Caixin در ماه مارس کمتر از انتظارات و در نزدیکی سطح کلیدی ۵۰ منتشر شد که علیرغم رشد نسبی سفارش های جدید، تحت تاثیر افت تقاضای خارجی بود. داده خدماتی همین موسسه بیشترین افزایش را از نوامبر ۲۰۲۰ داشت. عدم افزایش قیمت ها از جانب تولیدکنندگان/ارائه دهندگان خدمات از جمله نکات مثبت بود، گرچه PBOC در این مقطع خواستار ایجاد تورم است و ادامه این روند با توجه افت مداوم تورم تولیدکننده از منظر رشد اقتصادی مطلوب نخواهد بود. در این رابطه باید توجه داشت که رشد اقتصادی و GDP چین عمدتا تحت تاثیر بخش تولیدی و صادرات است، به همین دلیل، داده های بخش تولید کمی نگران کننده بودند و با واکنش منفی بازار سهام این کشور روبرو شدند.

تحرکات بازار سهام چین

همانطور که اشاره شد، داده های چین، به ویژه بخش تولید، از نظر احتمال کسادی و یا رکود در اقتصاد با واکنش منفی بازار سهام این کشور همراه شد. نگرانی های ناشی از اقدام نظامی چین علیه تایوان، مطرح شدن ترس رکود در اقتصاد امریکا و وضعیت نامطلوب بازار مسکن از جمله دلایل دیگری هستند که باعث ادامه دار شدن روند نزولی شاخص بازار سهام چین شده اند.

در رابطه با ناحیه یورو، PMI تولیدی در ماه مارس به کمترین میزان طی ۴ ماه اخیر رسید؛ عدم تغییر قیمت ها و کاهش سفارش های جدید مهم ترین نکات این داده بودند. در مقابل، PMI خدماتی در بالای سطح کلیدی ۵۰ باقی ماند که نکته مثبتی برای این بلوک از نظر اقتصادی است اما می تواند با اقدامات انقباضی بیشتر ECB همراه شود.

بهبود PMI ترکیبی (تولید+خدمات) برای ناحیه یورو

در رابطه با بلوک یورو، کاهش قابل توجه و سریع ترازنامه ECB یکی از موارد مهم است که به طور کامل توسط بازارها قیمت گذاری نشده و احتمال دارد جریان نقدینگی در این ناحیه را در میان مدت دشوار نماید و با واکنش شدید بازارها روبرو گردد.

روند کاهش ترازنامه بانک مرکزی اروپا

در رابطه با ایالات متحده، داده های PMI تولیدی و خدماتی موسسه ISM در ماه مارس باعث شگفتی و تشدید حس رکود یا کندی رشد اقتصادی در این کشور شدند. بخش تولید به وضوح با سرعت بیشتری در حال انقباض است که ناشی از افت تقاضا می باشد. بخش تولید همچنان در محدوده رشد بوده اما از سرعت آن کاسته شده؛ نگرانی از سرمایه گذاری های آتی و افت تقاضا جزو ریسک های این بخش هستند. تثبیت یا کند شدن رشد قیمت در هر دو بخش تولید و خدمات جزو نکات مثبت بودند؛ گرچه معامله گران به حس رکود توجه بیشتری کردند که بازتاب این امر در بازارها مشهود بود.

واکنش بازارهای اصلی آمریکا به داده های هفته گذشته

در این وضعیت، آخرین به رزورسانی از مدل حالی بینی رشد اقتصادی که توسط بانک فدرال آتلانتا ارائه می گردد، نرخ رشد GDP در پایان سه ماهه اول ۲۰۲۳ را از ۱.۷% به ۱.۵% کاهش داد.

حال بینی بانک فدرال آتلانتا از رشد اقتصادی در Q1 سال ۲۰۲۳

با تمام این تفاسیر، داده های اشتغال که در آخرین روزکاری منتشر شدند، مهر تاییدی زدند بر استقامت اقتصاد این کشور که با رشد محدود شاخص دلار (DXY) همراه شد. انتظار معامله گران از میزان افزایش نرخ بهره در جلسه بعدی FED که طی هفته گذشته وزن بیشتر را به عدم تغییر می داد، پس از داده های اشتغال به ۰.۲۵ درصد افزایش متمایل شد.

انتظارات از تصمیم FED در جلسه بعدی تا ۸ آوریل

در این شرایط، انتظارات از نرخ بهره تا پایان سال ۲۰۲۳ همچنان در نواحی ۴.۲% قرار دارد؛ به این معنی که بازارها کاهش نرخ بهره یا Rate Cut را هنوز محتمل می دانند. نرخ بهره حقیقی نیز افزایش جزئی پیدا کرد.

نرخ بهره حقیقی ۵ ساله و انتظارات از نرخ بهره در پایان ۲۰۲۳ (تا ۸ آوریل)

مروری بر مهم‌ترین داده‌ها و رویدادهای هفته آتی (۱۰ – ۱۴ آوریل)

طی هفته جاری شاهد انتشار داده های متنوعی از اقتصادهای بزرگ جهان هستیم که مهم ترین آن ها به تفکیک کشور/منطقه به شرح زیر است:

• چین

روز ۱۱ آوریل، نرخ تورم مصرف و تولیدکننده برای این کشور منتشر خواهد شد. داده های تورمی مصرف کننده در این مقطع که بانک مرکزی (PBOC) همچنان به تزریق نقدینگی ادامه می دهد، تاثیر چندانی بر سیاست پولی نخواهند داشت، اما از جهت وضعیت اقتصاد پس از بازگشایی و رفع محدودیت کرونایی اهمیت دارند. انتظار می رود تورم تولیدکننده همانند ماه های گذشته و به دلیل رفع فشارها، پایین منتشر شوند.

همانطور که در گزارش های پیشین اشاره شد، کاهش فشارهای تورمی بر بخش تولید چین به طور کلی امری مطلوب است، اما این روند اکنون تا حدی ادامه دار شده که موجب نگرانی از وقوع کسادی/رکود گردیده است.

روند کاهش فشارهای تورمی در بخش تولید چین تا فوریه ۲۰۲۳

تراز تجاری این کشور در ۱۳ آوریل منتشر می گردد. با توجه به اهمیت سهم صادرات در GDP چین و افت تقاضای خارجی به دلیل انقباض صورت گرفته در اکثر کشورها، کاهش چشمگیر این شاخص نگرانی از رشد اقتصادی در این کشور را تشدید خواهد کرد و می تواند با واکنش منفی بازار سهام روبرو شود.

• ناحیه یورو

برای ناحیه یورو داده های محدودی منتشر خواهند شد که مهم ترین آن ها خرده فروشی در ۱۱ آوریل و تولید صنعتی در ۱۳ آوریل هستند. کاهش خرده فروشی در این مقطع که مقامات ECB بر تضعیف تقاضا اصرار دارند، امری مطلوب برای بازارها تلقی خواهد شد، گرچه موضع گیری های اخیر سیاستگذاران پولی این بلوک بر ضرورت انقباض بیشتر تاکید داشتند. در بخش تولید نیز، با توجه به داده های PMI هفته گذشته و بهبود نسبی آن ها، احتمالا داده تولید صنعتی موجب غافلگیری نخواهد شد و بتواند سایه رکود را از این ناحیه دور کند.

• بریتانیا

پوند (GBP) طی هفته گذشته توانست به دلیل انتشار داده های مطلوب تولیدی و خدماتی قدرت خود را بازیابی نماید، این وضعیت ناشی از دور شدن ترس رکود بود. انتشار داده های نرخ رشد GDP در ۱۳ آوریل نیز از این نظر اهمیت دارند تا وضعیت کلی اقتصاد این کشور مشخص شود. این کشور توانست بر خلاف پیش بینی های صورت گرفته، سال ۲۰۲۲ را بدون ورود به رکود پشت سر بگذارد. صحبت های آقای Bailey، ریاست BoE، در تاریخ ۱۲ آوریل نیز بایستی طی هفته جاری مدنظر قرار بگیرند.

روند رشد اقتصادی بریتانیا تا پایان سال ۲۰۲۲

• ایالات متحده

علاوه بر موضع گیری های متعددی که از جانب مقامات FED شاهد خواهیم بود، انتشار گزارش های درآمدی برخی بانک ها و موسسات مالی از جمله JPMorgan و Wells Fargo اهمیت بالایی دارند، چرا که می تواند دید شفاف تری نسبت به سلامت بخش بانکی اقتصاد آمریکا و تاب آوری آن پس از ورشکستگی بانک سیلیکون ولی (SVB) بدهند. سایر موارد مهم در تقویم اقتصادی این کشور طی هفته جاری عبارتند از:

• انتشار صورتجلسه ماه مارس کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) در ۱۲ آوریل

این سند می تواند جزئیاتی را درباره رویکرد کمیته نسبت به روند گام های افزایش هزینه استقراض و نزدیک شدن به پایان چرخه انقباضی ارائه دهد.

• انتشار داده‌های تورمی مصرف‌کننده (CPI) ماه مارس در ۱۲ آوریل

با توجه به موارد مطرح شده در بخش بالا و نگرانی های ایجاد شده در بخش بانکی آمریکا، نگاه سرمایه گذاران و معامله گران به روند تغییرات تورم است. انتظار می رود تورم کل در بعد ماهانه و سالانه به دلیل اثر پایه یا Base Effect کاهش داشته باشد. برای تورم هسته ای در بعد ماهانه انتظار کاهش ۰.۱ درصدی و در بعد سالانه انتظار افزایش ۰.۱ درصدی وجود دارد.

آخرین به روزرسانی از مدل حال بینی یا Nowcasting بانک فدرال کلیولند از تورم نیز همانند انتظارات بازار است و صرفا انتظار افزایش در تورم هسته ای در بعد سالانه وجود دارد.

انتظارات از تورم ماهانه در مارس ۲۰۲۳ بر اساس مدل بانک فدرال کلیولند

انتظارات از تورم سالانه در مارس ۲۰۲۳ بر اساس مدل بانک فدرال کلیولند

در صورتی که ارقام حقیقی CPI در ۱۲ آوریل بالاتر از انتظارات باشد، اینگونه تفسیر خواهد شد که تورم چسبندگی پیدا کرده و برای مدت بیشتری در سطوح اوج باقی خواهد ماند. این امر متعاقبا با افزایش انتظارات از اقدامات انقباضی FED همراه خواهد شد. افزایش میانگین اجاره بها در تمامی ایالت ها در ماه مارس و رشد قیمت مواد غذایی، پس از یک کاهش در ماه فوریه، از جمله مواردی هستند که می توانند باعث تحقق این وضعیت شوند.

• سایر داده‌ها

تورم تولیدکننده (PPI) ماه مارس در ۱۳ آوریل منتشر خواهد شد که انتظار می رود در بعد سالانه به دلیل اثر پایه کاهش قابل توجه داشته باشد. افت این شاخص در بعد ماهانه باعث خوش بینی نسبت به تعدیل فشارهای هزینه ای در بخش تولید می شود که به طور کلی امری مطلوب خواهد بود. بر اساس پیش بینی صورت گرفته توسط بانک فدرال نیویورک از فشار بر زنجیره تامین جهانی (GSCPI)، این شاخص در ماه مارس به کمترین حد خود از سال ۲۰۱۰ رسیده و به معنی بازیابی پس از مشکلات ناشی از همه گیری کرونا است.

آخرین به روزرسانی از شاخص فشار بر زنجیره تامین جهان

خرده فروشی ماه مارس که بازتاب میزان و شدت تقاضا از جانب مصرف کنندگان است، در تاریخ ۱۴ آوریل منتشر خواهد شد. این شاخص در ماه فوریه با افت قابل توجهی در بعد ماهانه روبرو شد و انتظار می رود برای مارس نیز در سطوح منفی منتشر شود. این وضعیت در این مقطع که هدف FED تضعیف تقاضا است، مطلوب بوده و می تواند باعث کاهش فشارهای انقباضی گردد.

بازار کامودیتی‌ها

• نفت

همانطور که در گزارش هفته گذشته شرح داده شد، قیمت جهانی نفت پس از تصمیم ناگهانی +OPEC برای کاهش تولید به میزان ۱.۶ میلیون بشکه در روز رشد چشمگیر پیدا کرد. این تصمیم با واکنش مختلف نهادهای آمریکایی و اروپایی روبرو شد؛ در این راستا، بیانیه ای مشترک توسط اتحادیه اروپا و ایالات متحده در ۴ آوریل منتشر شد که در آن بر ضرورت ایجاد ثبات در بازار جهانی و جلوگیری از مداخلات روسیه در این بازار تاکید شده بود.

پس از انتشار داده های PMI طی هفته گذشته و تشدید نگرانی ها از رکود و افت تقاضا، قیمت نفت با اصلاح روبرو شد؛ گرچه پس از مشاهده داده های مطلوب از بازار کار و تاب آوری اقتصاد آمریکا، نفت مجدد مورد تقاضا قرار گرفت.

روند قیمتی نفت WTI و Brent در تایم فریم ۴ ساعته

• طلا

همانطور که در گزارش های پیشین اشاره شد، طلا پس از ورشکستگی SVB و نگرانی از چشم انداز اقتصادی به عنوان یک دارایی امن مورد تقاضا قرار گرفت. با بازگشت آرامش نسبی به بازارها و توجه مجدد به سیاست های پولی انقباضی FED، شاهد اصلاح در بازار این فلز گران بها بودیم. این امر به ویژه پس از انتشار داده های بازار کار قوی و تقویت جزئی شاخص دلار، شدت گرفت.

بررسی تحرکات طلا و شاخص دلار در تایم فریم ۱ ساعته

به طورکلی می توان گفت که در این مقطع، چشم انداز برای طلا صعودی است، چرا که ترس از رکود، احتمال توقف FED، چسبندگی تورم و حتی تشدید تنش های ژئوپلیتیک از عدم قطعیت های فعلی بازار هستند و فلز زرد در تمام سناریوها می تواند به محل ورود سرمایه تبدیل شود. 

در این راستا می توان به میزان سرمایه ورودی به صندوق های معاملاتی در جهان توجه کرد که در ماه مارس (وقوع تنش ها در بخش بانکی) افزایش داشت و به طور خالص ۱.۸۷ میلیون دلار ورودی صورت گرفته بود. در این بین، آسیا سهم قابل توجهی از نظر درصد تغییرات ماهانه داشت که عمدتا ناشی از خریدهای بانک مرکزی چین بود.