آیا پول می‌تواند خوشبختی بخرد؟

پول بخش بزرگی از زندگی، هویت و شاید رفاه ما را تشکیل می دهد و حتی گاهی اوقات، ممکن است احساس کنید که خوشحالی شما به مقدار پول نقد در حساب بانکی‌تان بستگی دارد. آیا تا به حال با خود فکر کرده اید، “اگر فقط می توانستم حقوقم را ۱۲ درصد افزایش دهم، احساس بهتری داشتم”؟ یا «اگر ارثی داشتم، زندگی چقدر راحت تر خواهد بود!». در این صورت لازم نیست خود را سرزنش کنید، زیرا این افکار به ذهن همه ما خطور می‌کند. اما تحقیقات روانشناختی در مورد این سوال قدیمی چه می‌گویند؟ آیا پول واقعا می‌تواند خوشبختی بخرد؟ بیایید یک کاوش صادقانه در مورد ارتباط یا بی‌ربطی پول و شادی به یکدیگر داشته باشیم.

افراد با درآمد بالاتر عموما شادتر هستند

بیش از ۱۰ سال پیش، مطالعه‌ای بر اساس داده‌های نظرسنجی روی ۱۰۰۰ نفر، تیتر بزرگی در اخبار ایجاد کرد. این مطالعه نشان داد که افراد با درآمد بالاتر گزارش می‌دهند که شادتر هستند، اما فقط تا سقف درآمد سالانه ۷۵،۰۰۰ دلار (معادل حدود ۹۰،۰۰۰ دلار امروز). برای درآمدهای بیشتر از این مقدار، رفاه عاطفی بالا، مستقیماً با پول ارتباط بیشتری نداشت. به نظر می‌رسد این نشان می‌دهد که وقتی نیازهای اولیه (و برخی از نیازهای پیشرفته) افراد به راحتی برآورده می‌شوند، پول بیشتری برای رفاه لازم نیست.

در یک مطالعه در سال ۲۰۲۱ که بیش از ۱ میلیون نفر شرکت‌کننده داشت، اثبات شد که هیچ سقف مبلغی وجود ندارد که بعد از آن پول منجر به خوشحالی ‌نشود، البته تا سقف ۵۰۰،۰۰۰ دلار درآمد سالانه. شرکت‌کنندگان با جزئیات بیشتری نظرسنجی شدند. به جای اینکه از آنها خواسته شود به یاد بیاورند که در هفته، ماه یا سال گذشته چقدر احساس خوبی داشتند، از آنها پرسیده شد که در حال حاضر چه احساسی داشتند و بر اساس این ارزیابی، افراد با درآمد بسیار بالا احساس خوبی داشتند.

به طور مشابه، یک مطالعه سوئدی بر روی برندگان لاتاری نشان داد که حتی پس از سال‌ها، افرادی که در لاتاری برنده شدند، رضایت بیشتری از زندگی، سلامت روانی و آمادگی بیشتری برای رویارویی با بدبختی‌هایی مانند طلاق، بیماری و تنها بودن داشتند تا افراد عادی که برنده نشدند. گویی داشتن انبوهی از پول، کنار آمدن با آن چیزها را برای برندگان کمتر دشوار کرده است.

تفاوت خوشبختی ارزیابی شده و تجربه شده

لازم است بدانید که منظور محققان از خوشبختی چیست. دو نوع عمده از سنجش خوشبختی توسط روانشناسان وجود دارد: ارزیابی شده و تجربه شده.

• خوشبختی ارزیابی‌شده در واقع پاسخ به این سوال است: “فکر می‌کنید زندگی شما چگونه پیش می‌رود؟” این چیزی است که شما در مورد زندگی خود فکر می‌کنید.
• خوشبختی تجربه شده، پاسخ شما به این است که «روز به روز چه احساساتی را تجربه می‌کنید و به چه میزان؟» این تجربه واقعی شما از احساسات مثبت و منفی است.

هر دو مطالعه انجام شده، که یکی اثبات کرد که قوس نمودار خوشبختی پس از رسیدن به درآمد ۷۵،۰۰۰ دلاری صاف می‌شود و دیگری این نتیجه را نداشت، خوشبختی تجربه شده را مورد بررسی قرار می‌گرفت. این یعنی در این دو پژوهش اختلاف نظر وجود دارد که آیا تجربیات روزمره احساسات مثبت، واقعاً با درآمدهای بالاتر، بدون محدودیت، افزایش می‌یابد یا خیر. کدام مطالعه دقیق‌تر است؟ از آنجا که مطالعه سال ۲۰۲۱ افراد بیشتری را مورد بررسی قرار داد، بنابراین از نظر نمایش دادن مجموعه بزرگتری از افراد برتری دارد. با این حال، یک استثناء بزرگ وجود دارد …

ثروت مادی در همه جای دنیا با خوشبختی همراه نیست

اگر درآمد چندانی ندارید، ممکن است در حال حاضر کمی احساس عصبانیت کنید. چقدر ناعادلانه است که ما حتی نمی‌توانیم با این ایده که میلیونرها باید در عمارت‌های غول‌پیکرشان غمگین باشند، خودمان را آرام کنیم! البته این الزاما صحیح نیست.

درست است که در مطالعه بزرگ میلیون نفری، شادی به طور مداوم با درآمد بالاتر افزایش می‌یابد، اما این مطالعه فقط شامل ساکنان ایالات متحده می‌شد. اگر بگوییم که فرهنگ آمریکا بیشتر از کشورهای دیگر کاملاً مادی‌گرایانه است اشتباه نگفته‌ایم و سطح درآمد نقش بسیار زیادی در سبک زندگی ساکنان این کشور دارد. مطالعه دیگری بر روی مردم مایا در منطقه روستایی فقیر یوکاتان، مکزیک، نشان داد که سطح ثروت با شادی مرتبط نیست، زیرا شرکت‌کنندگان به طور کلی احساس خوشبختی زیادی داشتند.

به طور جداگانه، یک مطالعه نظرسنجی جهانی از افراد بسیاری از کشورها و فرهنگ‌ها همچنین نشان داد که، اگرچه درآمد بالاتر با سطح کیفی زندگی بالاتر مرتبط است، اما این چیزهای غیر مادی هستند که شادی را ایجاد می‌کنند (مانند یادگیری، خودمختاری، احترام، روابط اجتماعی، حمایت کردن).

ثروت به دست آمده بیشتر از ثروت ارثی باعث شادی می شود

خبر خوب این است که برای آن گروه از ما که رویاهای واقعا بزرگی برای «رسیدن به موفقیت» و کسب ثروت از طریق استعداد و کار سخت داریم، روند واقعی رسیدن به رویای خود نه تنها به ثروت، بلکه به شادی نیز منجر می‌شود. مطالعه‌ای روی میلیونرهای فوق‌العاده ثروتمند (با دارایی خالص حداقل ۸،۰۰۰،۰۰۰ دلار) نشان داد که کسانی که ثروت خود را از طریق کار و تلاش به دست آورده‌اند، نسبت به کسانی که آن را به ارث برده‌اند، شادی بیشتری از پول خود به دست آورده‌اند. بنابراین باید به رویاهای بزرگ و رسیدن به اهداف کارآفرینی خود ادامه دهید، الته تا زمانی که رفاه واقعی خود را در این راه فدا نکنید.

انواع خوشبختی و تأثیر ثروت بر آن‌ها

خوشبختی انواع مختلفی دارد و ثروت برای برخی بهتر از دیگران است. ما در مورد “خوشبختی” صحبت می‌کنیم گویی که یک مفهوم کلی و بزرگ است. اما شادی در واقع اجزا و طعم‌های مختلفی دارد (هیجان، قناعت، قدردانی، عشق، رحم و شفقت، دلسوزی، غرور، صلح).

به نظر می‌رسد که ثروت ممکن است با برخی از این دسته از “خوشبختی”، به ویژه احساسات مثبت متمرکز بر خود مانند غرور و رضایت مرتبط باشد، در حالی که افرادی با ثروت کمتر تمرکز بیشتری بر روی احساسات مثبتی مانند عشق و شفقت دارند.

در واقع، در مطالعه برندگان لاتاری سوئدی، احساسات مردم در مورد رفاه اجتماعی خود (با دوستان، خانواده، همسایگان و جامعه) بین برندگان لاتاری و افراد عادی تفاوتی نداشت.

پول وسیله‌ای برای رسیدن به چیزهاییست که می‌خواهیم، نه خود خوشبختی.

به نظر می‌رسد یکی از تفاوت‌های عمده بین برندگان قرعه‌کشی و بازندگان این است که برندگان لاتاری اوقات فراغت بیشتری دارند. این چیزی است که واقعاً به آن‌ حسادت می‌کنیم و به نظر می‌رسد که این دلیل اصلی رضایت بیشتر برندگان لاتاری از زندگی خود است. اگر ما امنیت مالی داشتیم که برای چیزهایی که از آنها لذت می‌بریم و برایمان باارزش است وقت بگذاریم، به‌جای اینکه همیشه برای کسب درآمد تحت فشار باشیم، چرا خوشحال‌تر نباشیم؟

این خبر خوبی است، زیرا یادآوری می‌کند که پول، به خودی خود، نمی‌تواند به معنای واقعی کلمه خوشبختی را بخرد، بلکه می‌تواند زمان و آرامش خاطر را بخرد. می‌تواند امنیت، تجارب زیبای شناختی و توانایی سخاوتمندی نسبت به خانواده و دوستان را بخرد. در واقع فضا را برای چیزهای دیگری که در زندگی مهم هستند باز می‌کند.

محققان در مطالعه برنده بخت آزمایی از رویکردهای آماری استفاده کردند تا مشخص کنند که برنده شدن ۱۰۰،۰۰۰ دلار چقدر در کوتاه مدت (کمتر از یک سال) و بلندمدت (بیش از پنج سال) در مقایسه با سایر رویدادهای مهم زندگی شادی به ارمغان می‌آورد. جالب است بدانید که ازدواج و بچه‌دار شدن هر کدام باعث شادی کوتاه مدت بیشتری نسبت به برنده شدن پول می‌شوند، اما در دراز مدت، هر سه این رویدادها تأثیر یکسانی دارند.

آیا می‌توانیم خوشحالی را بخریم؟

پول بیشتر می‌تواند باعث شادی بیشتر حتی برای افراد ثروتمند شود، مشروط بر اینکه این دلارها برای چیزهای خاصی استفاده شود. تحقیقات نشان می‌دهند که از طریق این سه راه، می‌توانید پول خود را برای افزایش شادی خرج کنید:

با ثروت خود زمان بخرید

مطالعات نشان می‌دهند که وقتی برای صرفه جویی در زمان پول خرج می‌کنیم، شادی ما تقویت می‌شود. به عنوان مثال، محققان به افراد ۴۰ دلار دادند تا در دو آخر هفته، آن را متفاوت خرج کنند. وقتی به مردم دستور داده شد که پول را به گونه‌ای خرج کنند که در وقتشان صرفه جویی شود، خوشحال‌تر از زمانی بودند که به آنها گفته می‌شد پول را برای اقلام مادی خرج کنند (مثلاً لباس یا شراب). بنابراین اگر هدف شما شادی است، پس در نظر داشته باشید که پول خود را برای صرفه جویی در زمان خرج کنید. شخصی را استخدام کنید که چمن حیاط شما را مرتب یا خانه شما را تمیز کند، پیتزا سفارش دهد و آن را تحویل دهد، یا به جای استفاده از حمل و نقل عمومی، تاکسی کرایه کنید.

پول خود را خرج دیگران کنید

طبق تحقیقات، خرج کردن پول برای دیگران نسبت به خرج کردن پول برای خودمان باعث شادی بیشتری می‌شود. به عنوان مثال، محققان به دانش‌آموزان پول ‌دادند و به نیمی از دانش‌آموزان دستور ‌دادند آن را برای خود خرج کنند (مثلاً برای خرید سی‌دی که می‌خواهند یا برای ناهار بیرون بروند) و نیمی دیگر آن را برای دیگران خرج کنند (مثلاً برای دادن پول به یک موسسه خیریه یا یک فرد بی خانمان، یا برای خرید یک هدیه برای یک دوست). آنهایی که پول را خرج دیگران کردند، شادتر از کسانی بودند که آن را خرج خودشان کردند.

به دنبال خرید تجربه‌ها باشید، نه متعلقات

اگرچه ممکن است بلافاصله پس از خرید یک تجربه یا یک چیز، شادی مشابهی را داشته باشیم، اما تجربیات به طور موثرتری شادی را در طولانی مدت افزایش می‌دهند. بخشی از دلیلش این است که ما به سرعت به شادی ناشی از چیزها عادت می‌کنیم، در حالی که می‌توانیم عناصر مثبت تجربیات را از طریق عکس‌ها و خاطرات دوباره زنده کنیم. جالب است که حتی قبل از اینکه خرید انجام شود، تجربیات می‌توانند احساسات مثبت بیشتری نسبت به متعلقات به ما بدهند. به عنوان مثال، هنگامی که ما یک ماشین یا مبل جدید را می‌خریم، ممکن است احساس بی‌حوصلگی کنیم. وقتی فعالیتی مانند سفر یا بانجی جامپینگ را انجام می‌دهیم، احساس هیجان می‌کنیم.

نتیجه گیری

ما آموخته‌ایم که ثروتمند بودن می‌تواند رضایت شما را از زندگی افزایش دهد و احساسات مثبت را آسان‌تر کند، بنابراین مطمئناً ارزش تلاش شما برای تعیین اهداف، سخت‌کوشی و حرکت به سمت سلامت مالی را دارد.

اما ثروتمند شدن تنها راه شاد بودن نیست. شما هنوز هم می توانید سلامتی، شفقت، اجتماع، عشق، غرور، ارتباط و خیلی احساسات مثبت دیگر را به دست آورید، حتی اگر صفرهای زیادی در حساب بانکی خود نداشته باشید. به هر حال، تعریف اولیه «ثروت» به سلامتی کلی یک فرد در زندگی اشاره دارد، به این معنی که همه ما پتانسیل ثروتمند شدن را در بدن، ذهن و روح خود داریم.

منابع

psychologytoday.com

psychologytoday.com