میزان تقاضا و تجارت طلا در هند، دومین مصرفکننده بزرگ در جهان، طی چند سال اخیر و به دلیل ترکیب جمعیتی در حال تحول، تغییر سریعی را تجربه کرده است. در این مقاله که توسط مجمع جهانی طلا (WGC) تهیه شده، به بررسی آخرین روندها و تحولات مربوط به این حوزه در هندوستان پرداخته می شود.
مراسم های ازدواج و جشنوارهها کماکان مهمترین محرک تقاضای طلا در هند به شمار میآیند؛ جواهرات عروسی بهتنهایی حداقل نیمی از سهم بازار را به خود اختصاص دادهاند. تقاضای طلا در هند در درازمدت تحت تاثیر رشد اقتصادی، بهبود درآمد، توزیع ثروت و همچنین نرخ شهرنشینی خواهد بود. صادرات طلای هند در طول سالها رشد داشته و از ۷.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ به ۱۲.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ رسید؛ این وضعیت سپس تحت تاثیر همه گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ قرار گرفت. در رابطه با آینده می توان گفت که هندوستان برای تقویت جایگاه خود در بازارهای جدید نیاز به صادرات بیشتر طلا و زیورآلات دارد. حدود ۹۰ درصد از صادرات طلای این کشور تا اواخر ۲۰۲۲ تنها روانه ۵ کشور میشد، اما ممکن است این وضعیت به موجب لوایح بیشتر از جمله پیشپرداخت به تأمینکنندگان خارجی طلا و تشکیل مراکز بزرگ تسهیلات مشترک¹ (CFC) در منطقه “پردازش صادرات صنایع الکترونیک سانتاکروز²” در بمبئی و سورات رونق پیدا نماید.
تقاضای طلا در هند
هند دومین بازار بزرگ طلا است، در حقیقت بازار این فلز گران بها در جامعه هند ریشه دوانده و برای جمعیت ۱.۴ میلیارد نفری آن نقشی محوری به عنوان یک دارایی سرمایه گذاری و زینتی دارد. بنابراین، عجیب نیست که این کشور برای چندین دهه بزرگترین مصرفکننده طلا باشد؛ گرچه چین در سال ۲۰۰۹ در این زمینه پیشتاز شد. هند در سال ۲۰۲۱ مجموعا ۶۱۱ تن طلا خریداری کرد و در جایگاه دوم پس از چین (با خرید ۶۷۳ تن) قرار گرفت، گرچه همچنان نسبت به سایر بازارهای مصرفی برتری معناداری دارد.
تقاضای طلا در ۲۰۲۱ به تفکیک کشور/نواحی جغرافیایی
بازار طلای هند عمدتا از نوع سنتی بوده و بیانگر پیوندهای مهم فرهنگی و مذهبی با آن است. این پدیده را میتوان در تمایل دیرینه به طلای ۲۲ عیار و سلطه طلا و جواهرات در مراسم های ازدواج مشاهده کرد. اما بازار طلای این کشور به دلیل رشد اقتصادی، جهانیسازی و تغییر اولویتها و سلایق مصرفکننده در حال تحول می باشد. بهعنوان مثال، تقاضا برای طلاهای سبک و نگیندار در سالهای اخیر افزایش یافته است. طلا در اعماق فرهنگ هند جای دارد و خریدها اغلب برای موارد سنتی و با تصمیم گیری تمام اعضای خانواده درباره چگونگی و زمان آن انجام میشوند. طبق تحقیقات موسسه Metals Focus و خردهفروشان، عروسیها کماکان انگیزه اصلی برای خرید طلا در هند به شمار میآیند. نظرسنجی انجام شده در سال ۲۰۱۹ درباره دیدگاه خردهفروش ها نشان داد که عروسیها اولین فرصت برای خرید طلا بودند (۱۷ درصد) و پس از آن مناسبتهای مهم دیگر ازجمله تولدها (۱۲ درصد) و جشنوارهها (۱۱ درصد) قرار داشتند.
خرید طلا در زمان جشن های دیوالی³ و آکشایا تریتیا⁴ بسیار فرخنده تلقی میشود. دانتراس⁵ (نخستین روز دیوالی) معمولا مصادف با ماه اکتبر یا نوامبر است و آکشایا تریتیا بین اواخر آوریل و اویل می برگزار می گردد. بنابراین، خردهفروشان سراسر این کشور در ایام منتهی به این تاریخ ها طراحهای جذابی را ارائه میکنند. به طور متوسط، حدود ۴۰ تا ۶۰ تن طلا فقط در ایام این دو جشنواره به فروش میرسد. کشاورزی هم بخش مهم تقاضای طلا در هند است. با آنکه این بخش هماکنون کمتر از ۱۹ درصد از اقتصاد هند را خود اختصاص داده، اما بخش بزرگی از جمعیت روستایی در هند هنوز به کشاورزی و صنایع مرتبط وابسته هستند. بهعبارتیدیگر، باوجود گسترش سریع پدیده شهرنشینی در سراسر این کشور، ۶۵ درصد جمعیت هنوز در مناطق روستایی هند زندگی میکنند که نشاندهنده اهمیت کشاورزی بهعنوان یکی از محرکهای اصلی تقاضا برای طلاست. تقاضا برای طلا در جوامع روستایی معمولاً پس از فصل برداشت افزایش مییابد. زمان برداشت محصولات زراعی موسمی از سپتامبر تا نوامبر است و حدود ۷۰ درصد از تولیدات کشاورزی در این مقطع انجام میشود. همانگونه که در تصویر پایین مشخص است، ترکیب عوامل فصل مراسم های ازدواج، برداشت محصول و جشنوارهها باعث میشوند که تقاضا عمدتا در یک دوره های زمانی متمرکز شود: آوریل تا ژوئن و سپتامبر تا ژانویه.
میزان تقاصا برای طلا به تفکیک ماه های سال و مراسم های ملی و سنتی
تغییر پویایی در تقاضا برای طلا در هند
شرکت Senco Gold and Diamonds با بیش از ۵ دهه قدمت در این بازار شاهد تغییرات قابلتوجه در بازار طلای هندوستان است. بر اساس تحقیقات این شرکت، مصرفکنندگان آگاهی بیشتری نسبت به این بازار پیدا کرده اند که به تغییرات قابل توجهی در خرده فروشی طلا منجر شده است. در این بین می توان به برای لغو قانون کنترل طلا پس از آزادسازی اقتصادی اشاره کرد که باعث آزاد شدن واردات این فلز گرانبها و تامین آسان طلا گردید. علاوه بر این، سلایق و اولویتها نیز برای طلا با افزایش درآمدها تغییر کرد. نفوذ اینترنت و افزایش سفرهای خارجی بین جوانان باعث شد تا آن ها با روندها و مدهای خارجی آشنا شوند و دیگر تمایلی به مدل های سنتی نداشته باشند. تغییر الگوهای خرید از محلی به منطقهای و ملی عمدتا به نفع فروشگاه های زنجیره ای شد و سهم آن ها در بازار به شدت طی سال های اخیر افزایش پیدا کرد. از طرف دیگر، رفتار مصرف کننده تحت تاثیر قیمت طلا به روپیه (واحد ارز ملی هندوستان) و سطوح اوج بی سابقه آن قرار گرفته است. به طور معمول، مصرف کنندگان با بودجه مشخصی اقدام به خرید می کنند و این امر بر میزان طلای خریداری اثر دارد. درنتیجه، خردهفروشان و طراحان زیورآلات طی ۵ تا ۶ سال اخیر بهطور فزاینده بر روی عرضه محصولات سبکوزن متمرکز بودهاند تا پاسخگوی طیف متنوعی از بودجهها باشند. این وضعیت در رابطه با طلاهای سنتی و سنگین عروسی و طلا و جواهرات معبد نیز صادق است. از جمله تحولات دیگر این حوزه می توان به نفوذ تلفن های همراه هوشمند و اینترنت ارزان و توجه خرده فروشان به فروش آنلاین اشاره کرد؛ می توان گفت که امروزه تمام فروشندگان خرد و بزرگ این بازار از یک پلتفرم فروش آنلاین بهره می برند. این قابلیت طی دوران همه گیری مورد توجه استقبال بیشتر نیز قرار گرفت. نکته آخر این که، افزایش دسترسی به اینترنت و ظهور شبکههای اجتماعی باعث شدند تا خردهفروشان از طریق راههای جدید بهطور مستقیم با مصرفکنندگان خود در تعامل باشند و از امکان اطلاع رسانی لحظه ای و افزایش فروش استفاده نمایند.
سهم هر یک از زیورآلات بر اساس وزن در خرده فروشی طلای هند
تجارت بینالمللی طلای هند
با توجه به اینکه هندوستان وابستگی شدید به واردات شمش طلا دارد، کسری حساب جاری⁶ آن شدیدا تحت تاثیر قرار گرفته است. بنابراین، صادرات سنگ های قیمتی و زیورآلات⁷ نقش مهمی در کاهش حداقل بخشی از این کسری دارند. برای مثال طی سال های مالی ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲، سهم صادرات جواهرات و طلای هند ۱۱ درصد از سهم کل صادرات این کشور به ارزش سالانه حدود ۲۵ تا ۴۰ میلیارد دلار بود.
بازیابی صادرات جواهرات هند به سطوح پیش از کرونا
طی دهه گذشته، تقریباً ۹۰ درصد از صادرات طلای هند فقط به ۵ بازار عمده راه یافته: امارات، آمریکا، هنگکنگ، سنگاپور و بریتانیا. البته هند طلای خود را در مجموع به ۱۴۶ کشورصادر میکند اما اغلب این کشورها مشتریان بسیار کوچک به شمار میآیند. لازم به ذکر است که طلای هند از طریق مراکزی چون دبی و سنگاپور به بسیاری از مقاصد دیگر در سراسر قاره آفریقا، خاورمیانه و اروپا مجددا صادر می گردد اما برای تضمین حاشیه سود بیشتر بایستی بازارهای مستقیم و جدیدتری توسعه پیدا نمایند. کشورهایی همچون استرالیا و تنها بخش کوچکی از صادرات طلای هند را به خود اختصاص می دهند (به ترتیب ۲ و یک درصد در سال ۲۰۲۱)، اما با اتخاذ رویکردی متمرکزتر در این مناطق میتوان صادرات را افزایش داد، چرا که جمعیت جوامع هندی و همچنین مهاجران آسیایی این کشورها قابلتوجه هستند. وضعیتی مشابه در مورد کشورهای خاورمیانه همچون کویت، قطر و بحرین وجود دارد که حجم صادرات مستقیم به آن ها اندک است و طلا از طریق دبی به آن جا ارسال میشود. برخلاف صادرات، حجم واردات طلا به هند اندک است. بخش اعظم واردات طلای هند از امارات، آمریکا و ایتالیاست؛ باید توجه داشت که با توجه به تبحر هندی ها در صنعت طلا، اقلام دست ساز جایگاه کمی در واردات زیورآلات این کشور دارند.
مقایسه صادرات و واردات طلا از/به هندوستان تا سال ۲۰۲۱
چشمانداز
طی چند سال اخیر، بازار طلای هند با تغییرات متعددی هم در رابطه با موارد نظارتی و هم در زمینه رفتار مصرفکنندگان مواجه بوده است. انتظار می رود تقاضا برای طلا در این کشور در سال های آتی با چالش های روبرو باشد، به ویژه از ناحیه تغییر ترکیب جمعیتی و تمایل بیشتر نسل جوان تر به سایر محصولات مد و لوکس. به طور کلی، تقاضا برای طلا در این کشور همچنان تاب آوری خوبی نشان داده و می تواند از افزایش سرانه درآمدی شهرنشین ها و رشد مصرف در میان طبقه متوسط بهره ببرد. از سوی دیگر، دولت هند بر تقویت تولید و صادرات متمرکز شده و احتمالاً این روند در سالهای پیشرو نیز ادامه خواهد داشت. در صورت اجرای لوایح اعطای مجوز جهت پیشپرداخت به تأمینکنندگان طلای زرد و ایجاد مراکز بزرگ تسهیلات مشترک (CFC) در منطقه “پردازش صادرات صنایع الکترونیک سانتاکروز” در بمبئی و سورات میتوان رونق صادرات را انتظار داشت. باید توجه داشت که CFCها می توانند فناوری های معمول و حتی پیشرفته فرآیند تولید طلا را که معمولا گران قیمت هستند و نیاز به سرمایه عظیم دارند را تامین کنند. این امر به طور ویژه به تولیدکنندگان کوچک کمک می کند تا به فناوری ها و منابع به روز دسترسی پیدا کنند و در نتیجه عملکرد کیفیتی و صادراتی آن ها تقویت گردد.
منبع:
¹ Common Facility Centers | CFC
² Santacruz Electronics Export Processing Zone | SEEPZ
³ Diwali
⁴ Akshaya Tritiya
⁵ Dhanteras
⁶ Current Account Deficit | CAD
⁷ Gems And Jewellery | G&J
تشکر از شما بخاطر مطالب خوبتون