استراتژی معاملاتی و مدیریت ریسک در بازار فارکس – بخش اول

اگر از هر معامله‌گر موفقی درباره راز پیروزی او بپرسید، قطعا رعایت یک استراتژی معامله گری خاص یکی از پاسخ‌های او خواهد بود. به همین جهت، قصد داریم در این مطلب به شرح ابزارها و تکنیک‌هایی بپردازیم که به هدایت تصمیم‌های شما در معامله‌گری کمک می‌کنند تا در نهایت به یک برنامه اختصاصی برای دستیابی به اهداف شخصی خود در بازارهای مالی برسید. همچنین در ادامه‌ی این راهنمای سه بخشی، چندین روش مهم مدیریت ریسک را در اختیار شما می‌گذاریم تا از سودهای خود به بهترین نحو محافظت کنید و ضررها را به حداقل برسانید. در انتها، ۴ روش اصلی معامله‌گری مورد بررسی قرار می‌گیرند تا در انتخاب بهترین روش به شما کمک کنند.

برنامه معاملاتی چیست؟

داشتن یک برنامه معاملاتی (Trading Plan) مناسب یکی از مهم‌ترین جنبه‌های معامله‌‌گری است. این برنامه به عنوان ابزاری برای تصمیم‌گیری‌های شما عمل خواهد کرد و به شما کمک می‌کند به برخی سوالات حیاتی پاسخ دهید؛ برای مثال چه دارایی‌ای را درچه زمانی، چرا و به چه مقدار معامله کنید. برنامه معاملاتی شما باید دربرگیرنده ویژگی‌های شخصیتی، ریسک‌پذیری، قوانین مدیریت ریسک و استراتژی‌های معامله‌گری مد نظر شما باشد.

یکی از مهم‌ترین نکات برنامه معاملاتی، شخصی بودن آن است. کپی کردن برنامه افراد دیگر راه‌حل مناسبی نیست، زیرا فردی که الگو قرار می‌دهید می‌تواند اهداف، ذهنیت و ایده‌های دیگری داشته و در بیشتر موارد، زمان و سرمایه متفاوتی را به معامله‌گری اختصاص داده باشد.

تفاوت بین استراتژی معاملاتی، برنامه معاملاتی و ژورنال معاملاتی

همه این موارد از اصطلاحاتی هستند که مکررا در حوزه معامله‌گری می‌شنوید و گاهی نیز تفاوتی بین آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود، اما برای درک بهتر این مقاله آموزشی بهتر است تا معنی دقیق آن‌ها بررسی شود:

• استراتژی معاملاتی (Trading Strategy): منظور از استراتژی معاملاتی، نحوه دقیق ورود و خروج به معامله‌هاست. برای مثال، «خرید طلا هنگامی که زیر ۱۲۵۰ دلار است و فروش آن هنگامی که به ۱۳۵۰ دلار می‌رسد» یک نمونه ساده از استراتژی معاملاتی است.
• برنامه معاملاتی: این برنامه یک نقشه کامل است که همه چیز را، از اهداف، انگیزه‌ها و ریسک‌پذیری شما تا قوانین مدیریت ریسک و تحلیل معامله‌های گذشته پوشش می‌دهد. برنامه معاملاتی باید شامل استراتژی‌ها و تعهد شما به ژورنال نیز باشد.
• ژورنال معاملاتی (Trading Diary): شامل ثبت تاریخچه همه جزئیاتی‌ست که حین معامله با آن‌ها سر و کار دارید؛ از جمله نقاط ورود و خروج، سود و ضرر، آمار و ارقام معامله و حتی احساساتی که پیش، حین و پس از هر معامله تجربه می‌کنید.

اهمیت برنامه معاملاتی

از جمله دلایل اهمیت برنامه ریزی معاملاتی و نقش چشمگیر آن در موفقیت در بازارهای مالی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- تسهیل فرآیند معامله گری

یک برنامه معاملاتی به شما نشان می‌دهد که چه زمان و چگونه معامله کنید. بدون یک برنامه، ممکن است دائما نگران باشید که

• کدام بازار برای معامله بهتر است؟
• آیا باید سود خود را سریع خارج کنید؟
• آیا باید در ضرر در معامله بمانید؟
• آیا فرصت‌های خوب در بازارهای دیگر را از دست می‌دهید؟

با یک برنامه معاملاتی، همه این موارد از قبل در نظر گرفته‌ شده و تنها لازم است در انتظار شرایط مناسب در بازار بمانید و طبق پارامترهایی که از قبل مشخص کرده‌اید به معامله بپردازید.

۲- امکان انجام معاملات بدون دخالت احساسات

یک برنامه معاملاتی می‌تواند مانع تصمیم‌گیری‌های احساسی در اوج هیجانات شود. صرفا لازم است پیش از ورود به هر معامله، میزان سود مورد نظر و ضرر قابل قبول خود را بدانید. این امر موجب می‌شود که حین معامله با هر تغییر شدیدی در ارزش بازار کنار بیایید. در حقیقت، بالا یا پایین رفتن جزو ماهیت آن‌ها بوده و به همین دلیل باید از پیش برای هر نوسان برنامه‌ای داشته باشید.

۳- کمک به حفظ انضباط شخصی

انضباط (Discipline) یک ویژگی بسیار مهم برای معامله گران است. همه می‌توانند با خوش شانسی در چند معامله موفق شوند، اما یک معامله‌گر منضبط با احتمال بیشتری به سود بلندمدت و پایدار می‌رسد. اگر یک برنامه معاملاتی مطمئن داشته باشید، حفظ این انضباط بسیار آسان‌تر خواهد بود.

فرض کنید که به‌کارگیری یک استراتژی معاملاتی ساده را شروع کرده‌اید؛ برای مثال: تصمیم گرفته‌اید که هر بار شاخص S&P 500 بیشتر از ۰.۵٪ در یک روز رشد دارد آن را بخرید و با رشد بیشتر آن همراه شوید. با این حال، پس از چند معامله به نظر می‌رسد که استراتژی شما مؤثر نیست و مقداری سرمایه از دست داده‌اید. آیا سریع این استراتژی را رها می‌کنید؟

بسته به شرایط‌تان، ممکن است تصمیم بگیرید که این استراتژی را رها نکنید. در ادامه می‌توانید متوجه شوید که آیا این استراتژی یک ایراد بنیادی دارد یا تنها چند بار اول بدشانس بوده‌اید. اگر استراتژی ایراد داشته باشد، آیا می‌توان با توجه به نتایج معامله آن را دستکاری کرد؟ اگر در معامله‌گری منضبط باشید و برنامه خود را رها نکنید، می‌توانید یک استراتژی شکست‌خورده را به راهکاری موفق تبدیل کنید، یا حداقل پی ببرید که چگونه و چرا موفق نبوده است.

۴- ایجاد امکان پیشرفت و بهبودِ درصد موفقیت

با تداوم استفاده از یک ژورنال معاملاتی و پیروی از برنامه معاملاتی می‌توانید رویکردهایی که برای شما مؤثر هستند و یا نیستند را ثبت کنید. این امر به تحلیل عملکرد و پیشرفت شما به عنوان یک معامله‌گر کمک می‌کند. با داشتن تاریخچه‌ای کامل از هر معامله، راحت‌تر از اشتباهات خود درس می‌گیرید و می‌توانید ارزیابی کنید که در کدام معاملات به دلیل شانس و در کدام یک به کمک تحلیل خود موفق شده‌اید (یا حتی شکست خورده‌اید).

چگونگی طراحی یک برنامه معاملاتی

همه برنامه‌های معاملاتی شخصی و منحصربه‌فرد هستند و هیچ فرمول ثابتی برای ایجاد یک برنامه ایده‌آل وجود ندارد. با این حال، در نظر گرفتن این موارد به طراحی یک برنامه مناسب کمک می‌کند:

۱- انگیزه

چرا می‌خواهید معامله‌گر شوید؟ آیا به دلیل پول است، یا هیجان، یا برای یادگیری درباره بازارهای مالی؟ فرقی نمی‌کند که دلیل شما چه باشد؛ خوب است آن را یادداشت کنید. این انگیزه بیانگر هویت اصلی شما به عنوان یک معامله‌گر است.

۲- تعهد زمانی

پیش از آن که به صورت واقعی وارد دنیای معامله‌گری شوید، لازم است میزان زمانی که می توانید به این کار اختصاص دهید را محاسبه کنید. برای مثال، افرادی که می‌خواهند تعداد زیادی معامله در یک روز انجام دهند باید نسبت به افرادی که قصد دارند با خرید سرمایه در طولانی‌مدت به سوددهی برسند، زمان بسیار بیشتری به معامله اختصاص دهند. همچنین، مهم است که زمان کافی برای تبدیل شدن به یک معامله گر صرف کرده باشید که شامل مراحل یادگیری، تمرین استراتژی‌ها و تحلیل بازارها می‌شود.

۳- اهداف معاملاتی

پس از ثبت انگیزه و مدت زمان در نظر گرفته شده برای معامله‌گری، می‌توانید به تعریف اهداف خود بپردازید. البته در نظر داشته باشید که این اهداف نباید جملاتی رویایی همچون خرید یک خانه بزرگ یا قایق تفریحی با سودهایتان باشند. اگر می‌خواهید اهداف معاملاتی مؤثری داشته باشید، لازم است از روش SMART برای تعیین این اهداف استفاده کنید:

• مشخص | Specific
• قابل اندازه گیری | Measurable
• دست یافتنی | Attainable
• مرتبط | Relevant
• مبتنی بر زمان | Time-bound

برای مثال، نمی‌توانید بگویید که «می‌خواهم سریع پولدار شوم»، بلکه تعیین هدف معامله به روش SMART به این صورت است: «من می‌خواهم ارزش سبد سرمایه گذاری (Portfolio) خود را تا ۱۲ ماه آینده ۱۰٪ افزایش بدهم».

۴- ریسک‌پذیری

بازارهای مالی دائما در حال نوسان هستند و حتی امن‌ترین سرمایه‌ گذاری ها نیز میزانی از ریسک را به همراه خواهند داشت. ممکن است یک سرمایه‌ گذاری برای فردی فرصتی هیجان‌انگیز به نظر برسد و برای دیگری خطرناک یا استرس‌آور باشد. به همین دلیل، پیش از این که شروع به معامله کنید، باید تشخیص دهید که برای هر معامله خاص و استراتژی معاملاتی کلی خود، به چه میزان آماده پذیرش ریسک هستید.

ریسک‌پذیری شما معمولا ارتباط مستقیمی با اهداف معامله‌گریتان دارد. برای مثال، معامله‌گری که می‌خواهد هر سال به ۱۰۰٪ سود برسد، برای رسیدن به این هدف با پذیرش ریسک‌های بیشتر مشکلی نخواهد داشت. در مقابل، ممکن است سرمایه‌گذاران محتاط‌تر بخواهند که تنها قسمت کوچکی از سرمایه خود را ریسک کنند تا به سودآوری سالانه ۱۰ درصدی برسند.

۵- میزان سرمایه اختصاص یافته به معامله گری

حال باید شرایط مالی را بررسی کنیم؛ از جمله پول و میزانی که می‌خواهید به معامله اختصاص دهید. این پول، سرمایه شما در معامله‌گری (Trading Capital) محسوب می‌شود. فراموش نکنید که هیچگاه بیشتر از توان خود ریسک نکنید.

گرچه هیچکس برای از دست دادن پول معامله نمی‌کند، اما باید به خاطر داشت که بعضی معامله‌گران در نهایت تمام سرمایه خود و گاها خیلی بیشتر از آن را از دست می‌دهند. باید همیشه مطمئن بود که از پس حداکثر ضرر احتمالی هر معامله بر میایید؛ درنتیجه، هر بار که می‌خواهید یک پوزیشن باز کنید، حساب و کتاب مربوط به آن را انجام دهید. اگر در آن لحظه سرمایه لازم را نداشتید، معامله‌گری را با یک حساب آزمایشی (Demo) تمرین کنید تا به توانایی مالی لازم برسید.

۶- انتخاب بازار مالی

با وجود تنوع بالای بازارهای مالی، چطور می‌توان یک مورد را برای شروع انتخاب کرد؟

تحقیق بخش مهمی از معامله‌گری است، به همین دلیل منطق حکم می‌کند که بررسی بازارهای مورد علاقه‌تان، اولین قدم شما باشد. برای مثال، اگر تمایل دارید که با فناوری های روز یا شرکت‌های خرده فروشی همگام باشید، پس معامله سهام این صنایع برای شما آسان‌تر از سفته بازی کامودیتی‌هایی مانند ذرت یا دام خواهد بود. همچنین بایستی موارد زیر را در نظر گرفت:

• زمان‌های معامله: چه زمان این بازار باز است؟
• نوسانات: به طور متوسط، این بازار در طول ساعت/روز/هفته به چه میزان حرکت می کند؟
• سایز پوزیشن‌ها/ قرارداد‌ها: به ازای هر واحد تغییر قیمت، چه مبلغی سود یا ضرر می‌کنید؟

اگر این موارد با میزان سرمایه معاملاتی یا ریسک‌پذیری شما هم‌خوانی ندارند، لازم است بازار دیگری را انتخاب کنید. پس از اینکه تصمیم خود را گرفتید، باید تمرکز خود را حفظ کنید. هر چقدر بیشتر درباره بازار خود و دلیل نوسانات قیمت آن بدانید، بهتر و دقیق‌تر آینده این نوسانات را تحلیل خواهید کرد.

۷- ژورنال نویسی

اگر می‌خواهید برنامه معاملاتی شما موفق شود، باید آن را با ثبت در یک ژورنال معاملاتی همراه کنید. لازم است همه وقایعی که حین معامله اتفاق می‌افتند را یادداشت کنید، از جمله دلیل ورود به آن، حداکثر ضرر و میزان سود پیش بینی‌شده، نقطه ورود، نقطه خروج و رفتارهای بازار حین معامله. همچنین ثبت احساسات پیش، حین و پس از معامله به شما کمک می‌کند تا انضباط خود را حفظ کنید و بر اساس هیجانات تصمیم‌گیری نکنید.

برای مثال، اگر یک معامله را به دلیل نگرانی از تغییر جریان بازار زودتر بستید، آن را یادداشت کنید. آیا بازار همچنان به سود شما پیش رفت و به هدفی که تعیین کرده بودید رسیدید، یا همانطور که پیش بینی می‌کردید به ضرر شما پیش رفت؟ دلیل خود را برای عدم پیروی از برنامه معاملاتی ثبت کنید. آیا احساسات به شما غلبه کردند یا برنامه‌تان نیاز به تغییر داشت؟

با ثبت وقایع در ژورنال معاملاتی، می‌توانید عملکرد خود را در یک بازه زمانی مشخص بسنجید. برای مثال پی می‌برید که:

• آیا به طور کلی سود کرده‌اید یا سرمایه‌ خود را از دست داده‌اید؟
• درصد سود شما چقدر است؟
• هنگامی که به سود می‌رسید، آیا میزان آن بیشتر یا کمتر از ضرر شماست؟
• آیا برخی بازارها، زمان‌ها و ستاپ‌های معاملاتی نسبت به بقیه سودآورتر هستند؟

ثبت این آمار امکان پیشرفت در معامله‌گری را برای شما فراهم می‌کند و در راه رسیدن به اهداف‌تان کمک خواهند کرد.

نتیجه‌گیری

در نهایت می‌توان گفت که برنامه معاملاتی یکی از مؤثرترین ابزارها برای رسیدن به معامله‌گری پایدار و موفق است و می‌تواند در مواجهه با تمام چالش‌های بازارهای مالی راهنمای شما باشد. البته این برنامه برای هر معامله‌گر و سرمایه‌گذار منحصربه‌فرد است، به همین دلیل باید قدم‌های طراحی یک برنامه معاملاتی شخصی را دنبال کنید تا مسیری شخصی‌سازی‌شده برای موفقیت خود خلق کنید. در بخش دوم استراتژی معاملاتی و مدیریت ریسک در بازار فارکس با ما همراه شوید تا روش‌های مدیریت ریسک را بشناسید.

منبع: IG