بی اعتمادی به بانک‌های مرکزی: آیا اجتناب از رکود یک تورم گذرای دیگر است؟

مقدمه

در این گزارش به بررسی مهم ترین داده ها در هفته گذشته (۱۷-۲۱ آوریل) و آتی (۲۴-۲۸ آوریل) در حوزه اقتصاد کلان پرداخته می شود.
پیرو موارد ذکر شده در گزارش هفته گذشته (منتهی به ۱۴ آوریل)، سنتیمنت کلی همچنان ترکیبی با وزن منفی (Negative Mix) و سناریوی پایه، وقوع رکود است.
در هفته منتهی به ۲۱ آوریل نیز داده های منتشر شده، به ویژه PMI های تولیدی باعث شدند تا وزن بیشتری به این سناریو داده شود.  

به طور مشخص، در ناحیه یورو و بریتانیا نیز داده های تورمی به گونه ای منتشر شدند که وقوع رکود تورمی در این مناطق را نیز محتمل می سازند. در این شرایط بانک های مرکزی با دشواری بیشتری روبرو خواند شد، گرچه انتظار می رود مهار تورم همچنان هدف اول و مورد تمرکز آن ها باشد.

در این مقطع دو رویکرد را می توان برای سرمایه گذاران و معامله گران مطرح کرد: پویایی در استراتژی های معاملاتی برای کسب سودهای مقطعی با واکنش موقت بازارها به داده ها و یا توجه به چشم انداز رکودی یا رکودتورمی و بازنگری در تخصیص های صورت گرفته در سبد معاملاتی.

مروری بر مهم ترین داده ها و رویدادهای هفته گذشته (۱۷-۲۱ آوریل)

• چین

برای این کشور، شاهد انتشار نرخ رشد GDP در Q1 و داده های تولید صنعتی و خرده فروشی بودیم.

نرخ رشد GDP در Q1 در بعد سالانه فراتر از پیش بینی ها و معادل ۴.۵% منتشر شد که بیانگر بازیابی اقتصادی این کشور پس از رفع محدودیت های سیاست کووید-صفر بود. خرده فروشی نیز به اوج خود طی دو سال اخیر رسید و تولید صنعتی با افزایش قابل توجه به نزدیکی ۴% رسید.

رشد اقتصادی چین در Q1 و نزدیک شدن آن به سطوح پیش از همه گیری کرونا

مجموع این داده ها باعث شدند تا خوش بینی نسبت به بازیابی اقتصادی چین تقویت شود؛ بازتاب این امر در رشد بازار سهام این کشور (CN50) و تقویت CNH در مقابل USD مشهود بود. ادامه این روند باعث اطمینان خاطر از دور شدن سایه رکود از دومین اقتصاد بزرگ دنیا می گردد. در این بین بایستی همچنان داده های مرتبط با صادرات و تقاضا در این کشور را مدنظر قرار داد؛ چرا که عدم تقاضای کافی (همانطور که در داده تورمی ماه مارس این کشور مشاهده شد) و افت صادرات می تواند تهدیدی برای انتظارات مثبت از رشد اقتصادی قابل توجه این کشور در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ باشند.

• ژاپن

همانطور که در گزارش هفته گذشته مطرح شد، داده های تورمی ژاپن از نظر تاثیرگذاری بر سیاست های پولی BoJ اهمیت زیادی پیدا کرده اند. با توجه به جزئیات داده می توان گفت که تورم در دو بخش بدون احتساب مواد غذایی تازه و نیز در بخش بدون احتساب غذا و انرژی به روند افزایشی خود ادامه داده و از سطح هدف دور شده که این امر برای کشوری با تجربه تورم منفی مطلوب است. از آنجا که مقامات BoJ همراه بر مشاهده تورم از جانب تقاضا تاکید داشته اند، به نظر می رسد ادامه این روند در داده های تورمی همراه با مشاهده رشد دستمزدها باعث خواهند شد تا در میان مدت BoJ سیاست پولی خود را متحول نماید و به انقباض روی بیاورد.

روند صعودی تورم هسته ای در ژاپن

انتشار داده های تورمی و امید به تحول (Pivot) در سیاست های BoJ باعث شد تا ارزش شاخص یِن (JPX) به طور مقطعی رشد پیدا کند و بازار سهام شاخص این کشور (Nikkei) تحت فشار قرار بگیرد. گرچه با توجه به سطوح تاریخی می توان گفت که بازار سهام همچنان در سطوح اوج خود قرار دارد. مجموع این عوامل باعث شده تا جفت ارز USDJPY به یکی از گزینه های پرپتانسیل در بازار فارکس تبدیل شود و در واچ لیست بسیاری از معامله گران قرار بگیرد.

تحولات شاخص ین ژاپن و بازار سهام

• بریتانیا

مهم ترین داده برای این کشور طی هفته گذشته، انتشار داده تورمی بود که در همه ابعاد از انتظارات بالاتر بود و تورم کل در بعد سالانه مجددا دو رقمی و معادل ۱۰.۱% اعلام شد. این وضعیت علیرغم تجربه یک چرخه انقباضی کم سابقه به هیچ عنوان مطلوب نبوده و باعث شد تا معامله گران در انتظار دو گام دیگر افزایش نرخ بهره طی دو جلسه آتی BoE باشند.

لازم به ذکر است که بیشترین سهم در رشد تورم از جانب افزایش قیمت مواد غذایی بوده که طی ۴۵ سال اخیر بی سابقه بوده و به طور کلی به یک نگرانی جهانی تبدیل شده است. تحلیلگران بر این باورند که از ماه های آتی به دلیل اثر پایه یا Base Effect ارقام کمتری برای تورم مشاهده شوند؛ گرچه جزئیات داده و رشد قیمت ها در بخش خدمات این احتمال را کمتر می کنند.

سهم هر یک از عوامل در داده تورمی ماه مارس انگلستان

در رابطه با داده های ابتدایی PMI های تولیدی، خدماتی و ترکیبی این کشور باید گفت که بخش تولید همچنان تحت تاثیر کاهش تقاضا و سفارش های جدید به روند کاهشی خود در محدوده انقباض ادامه می دهد. در مقابل، رشد بخش خدمات به اوج ۱۲ ماهه خود رسیده که این وضعیت برای یک چرخه انقباضی مطلوب نبوده و در میان مدت می تواند تورم زا باشد.

• ناحیه یورو

داده نهایی تورم این ناحیه که در تاریخ ۱۹ آوریل منتشر شد، نشان می دهد رشد قیمتی به بخش هایی غیر از انرژی نفوذ کرده که وضعیت را برای ECB دشوار می کند. گرچه همانند بریتانیا، افزایش قیمت مواد غذایی تاثیرگذار بود، اما تورم هسته ای در بعد سالانه با مشاهده رشد قیمت ها در بخش خدمات رکورد جدیدی را ثبت کرد. این امر باعث شد تا انتظارات از سطح نهایی نرخ بهره در اروپا در پایان ۲۰۲۳ مجددا افزایش پیدا کند و  به ۳.۷% برسد و EUR در مقابل USD تقویت بشود.

تحولات جفت ارز EURUSD در تایم فریم هفتگی

در رابطه با داده های ابتدایی PMI این ناحیه، همانند بریتانیا، شاهد رشد بخش خدمات و در مقابل، تضعیف بخش تولید هستیم. به طور مشخص، PMI تولیدی این ناحیه به کمترین حد خود طی ۳۵ ماه اخیر رسیده و شدیدا نگران کننده است که عمدتا تحت تاثیر کاهش سفارش های جدید می باشد. ادامه این روند همراه با مشاهده سطوح اوج تورم می تواند سناریوی رکود تورمی برای این ناحیه را تقویت نماید.

• ایالات متحده

برای این کشور، یکی از موارد مهم انتشار Beige Book پیش از جلسه FOMC بود؛ در این سند به مواردی همچون کاهش حجم و تقاضای وام و نگرانی در مورد نقدینگی، کاهش نسبی هزینه های مصرف کننده و تعدیل رشد اشتغال اشاره شده بود.

در رابطه با PMI ها نیز شاهد رشد بیشتر در بخش خدمات بودیم؛ نکته مهم، رسیدن PMI تولیدی به بالای سطح کلیدی ۵۰ بود. باید توجه داشت که در رابطه با داده ها همواره به روند توجه می گردد و با مشاهده یک داده مطلوب نمی توان نتیجه گیری کرد که رکود محتمل نیست. بخش تولید این کشور عمدتا تحت تاثیر کاهش تقاضای خارجی است و رشد جزئی آن به دلیل بازیابی نسبی سفارش های جدید و تقاضای داخلی بود.

در این وضعیت، معامله گران همچنان بر این باورند که در جلسه بعدی FOMC یک مرحله دیگر افزایش نرخ بهره وجود خواهد داشت. از طرف دیگر، وضعیت استقراض بانک ها و موسسات مالی نسبت به هفته های گذشته تعدیل یافته اما همچنان در سطوح بالایی است.

مروری بر مهم ترین داده ها و رویدادهای هفته آتی (۲۴ – ۲۸ آوریل)

طی هفته جاری شاهد انتشار داده های محدود اما بااهمیتی هستیم که در ادامه به آن ها پرداخته می شود.

بانک مرکزی ژاپن (BoJ) در تاریخ ۲۸ آوریل درباره نرخ بهره تصمیم گیری و چشم انداز فصلی خود درباره وضعیت کلی اقتصاد را منتشر خواهد کرد. همانطور که در بخش قبلی ذکر شد، تورم این کشور اکنون به فرای سطح هدف BoJ یعنی ۲% رسیده و در صورت ادامه این روند و مشاهده رشد در دستمزدها انتظار می رود بانک مرکزی در سیاست پولی خود تحول (Pivot) ایجاد نماید.
با این وجود، معامله گران بر این باورند که BoJ در کوتاه مدت نرخ بهره خود را در محدوده منفی ۰.۱% ثابت نگه خواهد داشت. جزئیات چشم انداز اقتصادی و موضع گیری رئیس جدید، آقای Ueda، اهمیت زیادی دارند و می توانند بر نوسانات JPY در بازار فارکس تاثیرگذار باشند.

برای ناحیه یورو و آلمان داده ابتدایی نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) در سه ماهه اول (Q1) سال ۲۰۲۳ در ۲۸ آوریل منتشر خواهند شد. با توجه مشاهده روند کاهشی در PMI های تولیدی و قرار داشتن تورم در سطوح اوج خود، چشم انداز مطلوبی برای این ناحیه/کشور وجود ندارد و نگرانی ها از وقوع رکود تورمی تشدید پیدا کرده؛ این در حالیست که مقامات بانک مرکزی اروپا (ECB) همچنان بر مواضع شدیدا انقباضی خود پافشاری کرده و سایه رکود یا رکود تورمی را دور می بینند. در نتیجه این داده و جزئیات آن اهمیت زیادی برای بازارها داشته و می توانند باعث بروز نوسان در بازار سهام (از جمله DAX و EU50) و فارکس (جفت ارزهای مرتبط با EUR) بشوند.

برای ایالات متحده طی هفته داده های متعددی را خواهیم داشت که عمدتا شامل داده های تولیدی و خدماتی بانک های فدرال منطقه ای (از جمله شیکاگو، دالاس، ریچموند) می شوند. در این هفته به طور ویژه بایستی به داده های زیر توجه بیشتری داشت:

• انتشار داده ابتدایی نرخ رشد GDP در Q1

انتظار می رود رشد GDP در Q1 در بعد ماهانه کاهش پیدا کرده باشد و از ۲.۶% به ۲% رسیده باشد. این داده در ۲۷ آوریل منتشر خواهد شد. گرچه با توجه به مجموع داده های منتشر شده از ابتدای سال ۲۰۲۳، مدل حال بینی بانک فدرال آتلانتا نرخ رشد ۲.۵ درصدی را محتمل می داند.

نرخ رشد GDP دو و نیم درصدی در Q1 بر اساس مدل حال بینی بانک فدرال آتلانتا

در این راستا باید توجه داشت که اقتصاد ایالات متحده عمدتا به مصرف و تقاضا وابسته است و از آنجا که طی ماه های گذشته شاهد افت قابل توجه تقاضا بوده ایم، این احتمال وجود دارد شاهد انتشار ارقام کمتری از پیش بینی ها باشیم. در صورتی که GDP کمتر از انتظارات (همانند نظرسنجی Blue Chip) منتشر شود، می تواند با واکنش شدید بازارها و ریسک گریزی همراه گردد.

درصد تغییرات خرده فروشی در بعد سالانه و نگرانی از کاهش چشمگیر تقاضا

لازم به ذکر است که آقای پاول، ریاست فدرال رزرو، بارها در موضع گیری های خود به ضرورت مشاهده رشد اقتصادی کمتر از میانگین و نزدیک به صفر درصد اشاره کرده اند، چرا که این امر بازتاب افت تقاضا و کاهش تورم در میان مدت بوده و در این مقطع امری مطلوب محسوب می شود.

• انتشار داده تورمی PCE

داده تورمی PCE و به ویژه تورم هسته ای آن به عنوان شاخص مطلوب فدرال رزرو برای پایش فشارهای قیمتی شناخته می شوند. این داده همراه با شاخص های درآمد و مخارج شخصی در تاریخ ۲۸ آوریل منتشر خواهد شد و به احتمال زیاد با نوسان در شاخص دلار (DXY)، نرخ بهره حقیقی و بازارها همراه می گردد. 

بر اساس مدل حال بینی بانک فدرال کلیولند از تورم، انتظار می رود PCE هسته ای در بعد سالانه کاهش (عمدتا به دلیل اثر پایه یا Base Effect) و در بعد ماهانه ثابت مانده باشد. انتشار آمار طبق پیش بینی ها مطلوب بوده چرا که بیانگر اثرگذاری سیاست های انقباضی است؛ گرچه همچنان بایستی به جزئیات داده توجه داشت و فراموش نکرد که داده CPI در ماه مارس تا حدی باعث شگفتی شد.

• انتشار داده هزینه استخدام یا Employment Cost

با توجه به داده های اخیر از بازار کار آمریکا و مشاهده نشانه های تعدیل یا نرم شدن (Softening) در آن که در یک چرخه انقباضی مطلوب است، شاخص هزینه استخدام اهمیت پیدا می کند. این شاخص فصلی بیانگر فشارهای هزینه ای بر کارفرمایان (از جمله دستمزد و مزایا) بوده و کاهش آن همراه با سایر داده ها از بازار کار می تواند نشانه مثبتی برای موفقیت فدرال رزرو در مهار رشد دستمزدها باشد.

• انتشار داده ابتدایی انتظارات تورمی یک ساله دانشگاه میشیگان (UoM)

از بین مجموعه داده هایی که توسط UoM منتشر می شوند، انتظارات تورمی یک ساله اهمیت بسیار زیادی دارد. در ماه گذشته، این شاخص همراه با انتظارات تورمی یک ساله بانک فدرال نیویورک افزایش محسوس داشت و با نگرانی از اقدام انقباضی بیشتر FED همراه شد.