مقدمه
یکی از جنبه های قدرتمند بیت کوین رشد شبکه و اثرگذاری آن است که برای ادامه این روند در آینده نیاز به مشاهده پذیرش و تقاضا وجود دارد. این تقاضا یا از افزایش سرمایه ورودی به شبکه و یا از افزایش تعداد کاربران ناشی می شود. گرچه تعریف استفاده کننده (User) از شبکه دشوار بوده و بستگی به فردی دارد که در این باره مورد پرسش قرار می گیرد. بنابراین در ادامه به بررسی تعاریف و تخمین ها از کاربران شبکه بیتکوین، رویکرد مناسب نسبت به پذیرش و وضعیت آن پرداخته می شود.
تعریف “کاربر” بیت کوین
هیچ تعریف درستی از‌کاربر بیتکوین وجود ندارد، اما هنگام پاسخ به این پرسش می توان به این موارد توجه کرد:
- آیا کسی که بیت کوین خود را در صرافی ذخیره کرده، کاربر نامیده می‌شود یا فقط باید افرادی که به نوعی دارای کیف پول غیرامانی¹ هستند را حساب کرد؟
- تفاوت بین تعداد آدرس‌های درون شبکه ای با تعداد حساب ها یا نهادها در چیست؟
- آیا حد نصابی برای تعداد بیتکوین تحت مالکلیت وجود دارد تا آن را پذیرش به حساب آورد؟ این حد نصاب بر اساس مقدار بیتکوین، ارزش آن به ارز فیات و یا درصد سهم از خالص ثروت خواهد بود؟
- آیا افرادی که بیتکوین را نگهداری (Hold) می کنند هم کاربر هستند و یا بایستی حتما فعالانه در حال تراکنش آن در درون زنجیره و یا شبکه لاینتینگ² باشند؟
- آیا صاحبان کسب و کارها که به دلیل کارمزد کمتر از شبکه لایتنینگ استفاده و سپس سریعا دارایی خود را به ارز فیات تبدیل می کنند، کاربر حساب می شوند؟
- آیا کاربر بایستی حتما یک نود (Node) را اجرا کند؟
با توجه به موارد فوق می توان گفت که بهترین روش برای بررسی پذیرش بیتکوین، تقسیم بندی کاربران به شرح زیر است:
- کاربر علاقه مند: فردی که به میزان محدودی بیتکوین و یا محصولات آن را دارد؛ برای مثال نگهداری ۵ دلار بیتکوین در کیف پول، خرید سهام صندوق بیتکوین شرکت گری اسکیل (GBTC) و یا خرید محدود از صرافی Coinbase.
- تخصیص دهنده/سرمایه گذار: فردی که بیتکوین و یا محصولات آن را به طور متناوب خریداری می کند؛ به دنبال کسب سود مالی از رشد قیمت بوده؛ حدود ۱ تا ۵% از سرمایه خالص خود را به بیتکوین اختصاص داده و به صورت امانی³ یا غیرامانی از دارایی خود نگهداری می کند.
- کاربر حرفه ای: فردی که بخش زیادی از ثروت خالص خود را به بیتکوین تبدیل کرده و به صورت غیرامانی از آن نگهداری می نماید؛ به صورت فعال درون زنجیره و یا در شبکه لایتنینگ تراکنش انجام می دهد؛ علاقه مند به استفاده از نوع دیگری از شبکه های پولی بوده و بیش از ۵% از سرمایه خود را به بیتکوین اختصاص داده است.
بسیاری از آمار و ارقام خیره کننده از پذیرش بیتکوین که منتشر می شوند، در حقیقت دربرگیرنده تمام گروه های فوق هستند. این رویکرد شاید برای یک درک کلی از پتانسیل پذیرش بیتکوین و مواجه با این مسئله مناسب باشد، اما اطلاعات زیادی درباره تعداد کاربرانی که بیتکوین را برای هدف ابتدایی و اصلی آن استفاده می کنند، نشان نمی دهد.
این هدف عبارت است از نقدینگی غیرمتمرکز و همتا به همتا برای ذخیره و انتقال ارزش در شبکه های پولی مجزا در این راستا نیاز است که رشد کاربران حرفه ای را مدنظر قرار داد تا بتوان به اطلاعات معناداری از پذیرش گسترده بیتکوین رسید.
برای درک بهتر تفاوت ها در آمار مرتبط با کاربران بیتکوین می توان به جدول زیر مراجعه کرد که داده های ۶ سال اخیر (۲۰۱۶ – ۲۰۲۲) را تجمیع کرده است. برای مثال در رابطه با کاربران علاقه مند، تعداد آن ها در سال ۲۰۲۲ از ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلیون کاربر متغیر بوده و اطلاعات آن ها از طریق نظرسنجی از جامعه آماری، بررسی داده های درون شبکه و استفاده از صرافی ها بدست آمده اند. هر یک از آمارهای این جدول بر اساس تعاریف و روش شناسی متفاوت تهیه شده اند که خود بیانگر دشواری مقایسه تخمین ها در این حوزه است.
مقایسه اینترنت با بیت کوین بر اساس منحنی S پذیریش فناوری
فناوری های نوین معمولا با بدست آوردن سهمی از بازار طی مسیر S مانند را طی می کنند (خط آبی تصویر زیر)؛ حال آنکه پذیرش توسط عموم مردم یک الگوی آماری زنگوله مانند دارد. منحنی S در حقیقت بیانگر مسیر پذیرش هر فناوری نوین طی زمان است.
مقایسه پذیرش بیت کوین و اینترنت با استفاده از منحنی S کلی و ابتدایی است، چرا که عمدتا تمام کاربران (علاقه مند و حرفه ای) را مدنظر قرار می دهند، اعم از افرادی که مقدار ناچیزی بیتکوین از صرافی خریده اند و در کیف پول خود ذخیره کرده اند تا افرادی که بیش از ۵۰% از ثروت خالص خود را بیتکوین خریده اند و به صورت غیرامانی نگهداری می کنند.
مدنظر قرار دادن کاربران علاقه مند باعث می شود تا منحنی S پذیرش بیتکوین و اینترنت مشابه هم شوند؛ اما اگر به دنبال پایش پذیرش به صورت معنادار هستیم، بایستی به فعالیت کاربران حرفه ای توجه کرد تا متوجه شد که هنوز در ابتدای این مسیر قرار داریم.
البته بر اساس تحلیل های مقایسه ای مورد اشاره می توان گفت که پذیرش بیت کوین بسیار فراتر از آن چیزی است که تخمین زده می شود و قیمت این ارز دیجیتال با نرخ پذیرش اینرنت همپوشانی دارد (تصاویر زیر).
یکی از تحلیلگران بیتکوین با نام کروسئوس⁴ در سال ۲۰۲۰ با انتشار نتایج تحقیقات خود اظهار داشت که پذیرش بیتکوین کمتر از ضریب نفود ۱۰ تا ۱۵ درصدی مورد تصور است و تنها حدودا ۵۰۰ میلیون نفر کاربر حرفه ای دارد. به گفته وی، کاربران حرفه ای تنها ۰.۰۱% از جمعیت کره زمین هستند.
آدرس‌ها
یکی از روش های آسان برای تخمین کاربران استفاده از آدرس های درون شبکه (On-chain) است. آدرس ها الزاما به معنی تعداد کاربران نیستند اما معیاری تقریبی از رشد حضور افراد در شبکه می باشند.
آدرس های منحصر به فرد دارای بیتکوین با حضور کاربران جدید و خرید دارایی و یا توزیع دارایی های به آدرس های دیگر که اقدامی رایج برای حفظ امنیت است، افزایش پیدا می کنند.
تعداد آدرس ها رشد چشمگیری را ثبت کردند و از کمتر از ۱ میلیون در ۲۰۱۲ به حدود ۴۲ میلیون تا سال ۲۰۲۲ رسیدند.با فرض اینکه هر ۱۰ آدرس متعلق به یک کاربرد هستند، می توان گفت که سقف کاربران بیتکوین حدود ۴.۲ میلیون است.
از نظر ارزش دلاری، تنها ۵.۳ میلیون آدرس وجود دارند که حاوی حداقل ۱۰۰۰ دلار بیتکوین هستند. با استناد به فرض بالا (هر ۱۰ آدرس برای یک کاربر) می توان گفت که کمتر از ۱ میلیون کاربر بیش از هزار دلار بیتکوین در اختیار دارند.
متوسط ثروت در جهان به ازای هر فرد بالغ برابر با ۸۳۶۰ دلار است که به معنی سهم ۱۲ درصدی تخصیص سرمایه به بیتکوین می باشد که سهم کمی محسوب می شود.
گرچه این رقم با توجه به نرخ پذیرش بالاتر در کشورهای کمتر ثروتمند، مناسب به نظر می رسد.
آدرس های منحصر به فرد بیتکوین به تفکیک حداقل موجودی
با توجه به موارد فوق و با محاسبه رویکرد مورد بحث در این مقاله برای پذیرش بیتکوین می توان گفت که این ارز دیجیتال تنها ۵۹۳ هزار کاربر واقعی دارد؛ این عدد با توجه به فرضیات زیر بدست آمده است:
- در نظر گرفتن کاربران حرفه ای
- تعیین یک موجودی مشخص بر اساس تعداد بیت کوین یا ارزش دلاری آن
- حذف کاربران صرافی ها
- حذف آدرس های نگهداری کننده از بیت کوین های سایرین
نتیجه‌گیری
هدف این مقاله بررسی دشواری تعریف و پایش رشد کاربران بیتکوین به صورتی هدفمند و قابل اطمینان بود. با توجه به یافته می توان گفت که ضریب نفود پایین پذیرش بیتکوین خیلی مورد بحث قرار نمی گیرد. این امر البته با توجه به فعالیت شبکه جای نگرانی ندارد و بیشتر به عنوان پتانسیلی برای رشد در آینده مدنظر قرار می گیرد.
منبع
¹ Self-custody
² Lightning
³ Custodial
⁴ Croseus
