امروزه شبکه‌های اجتماعی به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی و جامعه ما تبدیل شده‌اند. اما مشکل امروزی پلتفرم‌های اجتماعی این است که آنها متمرکز هستند: شرکت‌های بزرگ همه اطلاعات کاربران پلتفرم‌های سوشال مدیا را کنترل می‌کنند، از نحوه تعامل کاربران گرفته تا داده‌های شخصی و حتی حریم خصوصی‌شان!
با افزایش استفاده روزمره و وابستگی کاربران به این شبکه های اجتماعی، و همچنین نگرانی‌های موجود پیرامون به اشتراک گذاری و فروش اطلاعات افراد به کمپانی‌های متمرکز، پلتفرم‌های اجتماعی منبع باز (open source) و غیرمتمرکز توجه کاربران را به خود جلب کرده‌اند.
احتمالا تابحال واژه DeSoc به چشمتان خورده است. این نام مخفف Decentralized Social Media یا شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است و یک حوزه نوظهور در بازار رمزارزها به شمار می‌رود. Farcaster یک پروتکل فعال در حوزه DeSoc است که در آن کاربران از کنترل کامل بر اطلاعات خود و حفظ حریم خصوصی‌شان لذت می‌برند.
فارکستر چیست؟
Farcaster یک پروتکل غیرمتمرکز است که به طور خاص برای ساخت و اتصال برنامه‌های اجتماعی به هم طراحی شده است. هدف آن ایجاد محیطی عاری از سانسور است که در آن کاربران کنترل کاملی بر داده‌ها و حریم خصوصی خود داشته باشند.
برای دستیابی به این هدف، Farcaster از یک زیرساخت نسبتا غیرمتمرکز استفاده می‌کند که به کاربران اجازه می‌دهد تعاملات اجتماعی خود را کنترل کنند و آنها را قادر می سازد تا از طریق یک هویت واحد با برنامه‌های مختلف در شبکه تعامل داشته باشند.
فارکستر را به عنوان یک پلتفرم یکپارچه تصور کنید که در آن شبکه‌های اجتماعی مانند X، Instagram و Facebook با هم وجود دارند و کاربران می توانند همه اکانت‌هایشان را با یک شناسه غیرمتمرکز (DID) به هم متصل کنند. این بدان معناست که حتی اگر هر اپلیکیشنی محدودیت یا ممنوعیت‌هایی را اعمال کند، کاربران همچنان هویت خود را دارند و می‌توانند اطلاعات خود را به برنامه‌های دیگر موجود در شبکه انتقال دهند.
این ویژگی دسترسی و کنترل نهادهای متمرکز بر روی اطلاعات شخصی افراد را به حداقل می‌رساند و استقلال اجتماعی آنها را بازیابی می‌کند.
علاوه بر این، Farcaster بدون مجوز (permissionless) کار می‌کند و منبع باز است و هر کسی امکان ساخت اپلیکیشن‌هایی با اتصال به API یا برنامه‌های دیگر را دارد.
این امر به توسعه دهندگان امکان دسترسی به داده‌های عمومیِ موجود در شبکه را می‌دهد، که منجر به بهبود بیشتر عملکردهای نرم افزار و تجربه کاربری بهتر خواهد شد.
مزایای فارکستر
انعطاف پذیری کاربر
Farcaster پروتکل‌های مرتبط با هویت غیرمتمرکز از جمله ENS را ادغام می‌کند و کاربران را قادر می‌سازد تا چندین نام کاربری را اتخاذ کنند. این رویکرد فرآیند ورود را ساده می‌کند و امکان تجربه‌ای ساده و کاربرپسند را فراهم می‌کند و پایگاه کاربری گسترده‌تر و متنوع‌تری را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند.
وضعیت پایدار
Farcaster داده های کاربر را در یک شبکه انعطاف پذیر از سرورها به نام “Hubs” ذخیره می‌کند که منجر به ثبات و قابلیت اطمینان بیشتر می‌شود. حتی اگر سرور هم از کار بیفتد، داده‌ها در دسترس باقی می‌مانند و فرآیندهای توسعه به شکل روان با بهبود تجربه کاربری پیش خواهد رفت
این رویکرد منحصربه‌فرد استحکام شبکه را بالا می‌برد، جریان اطلاعات را ساده می‌کند و تجربه کاربری قابل اعتماد، بدون وقفه و نوآورانه را در پلتفرم‌های غیرمتمرکز بهبود می‌بخشد.
اجاره فضای ذخیره سازی
با توجه به چالش‌های ذخیره سازی، Farcaster از یک رویکرد اجاره‌ای برای ذخیره‌سازی داده ها استفاده می‌کند و بدین ترتیب عملکرد شبکه را بهینه می‌کند. با پرداخت هزینه برای ذخیره سازی، هرزنامه‌ها را به حداقل می رساند، مدیریت کارآمد داده را تشویق می کند و کارایی شبکه را ارتقا می دهد.
این رویکرد استراتژیک، سادگی عملیات، بهبود سلامت کلی شبکه و تجربه کاربری بهتر را تضمین می‌کند.
فارکستر چگونه کار می‌کند؟
Farcaster از یک معماری ترکیبی متشکل از سیستم های درون‌شبکه (onchain) و خارج از شبکه (offchain) استفاده می‌کند تا یک محیط سازگار و کارآمد را فراهم کند.
- قراردادهای هوشمند
Farcaster قراردادهای غیرقابل ارتقا (non-upgradable) با عمر محدود ایجاد می‌کند که از طریق شبکه لایه ۲ OP Mainnet به شبکه اصلی اتریوم مرتبط می‌شوند. این قراردادها برای سه عملکرد اصلی استفاده می شوند.
- هاب‌ها (Hubs)
هاب‌ها سرورهایی هستند که بر روی سخت افزار اجرا می‌شوند و جریان داده‌های سطح پایین و با کارایی بالا را در شبکه ارائه می کنند. آنها مسئول هش کردن پیام ها و تأیید امضای آنها در قراردادهای هوشمند هستند.
همه پیام‌ها پس از تأیید در مجموعه‌هایی ذخیره می‌شوند و به سایر هاب‌های شبکه ارسال می‌شوند. پیاده سازی خارج از زنجیره این سرورها دسترسی سریع و قابل اعتماد به داده‌ها را در زمان واقعی، برای توسعه برنامه‌ها امکان پذیر می‌کند. این امر به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا dApp ها را بر اساس اولویت کاربر سفارشی‌سازی کنند و با برنامه‌های مختلف در اکوسیستم Farcaster ارتباط برقرار کنند.
- نام‌های کاربری(Usernames)
Farcaster از دو نوع مختلف ENS پشتیبانی می‌کند که کاربران می‌توانند برای حساب‌های خود از آنها استفاده کنند:
Fnames: نام‌های خارج از شبکه ENS، که رایگان هستند و توسط خود Farcaster صادر شده‌اند.
نام‌های eth: دامنه‌های درون‌شبکه‌ای که توسط کاربر کنترل می‌شوند و از dApp های شبکه اتریوم پشتیبانی می‌کنند.
اکوسیستم Farcaster
اپلیکیشن‌های مختلفی از زیرساخت فارکستر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال Warpcast که یک اپلیکیشن web3.0 مشابه X (توییتر سابق) است.
Paragraph که مشابه Substack و یک پلتفرم برای انتشار مقالات و خبرنامه‌ها است:
و همچنین Kiwi News که یک رسانه خبری در حوزه کریپتو است.
در شکل زیر سایر dApp های اکوسیستم فارکستر را مشاهده می‌کنید:
سخن پایانی
در مجموع، مفهوم DeSoc یا پروتکل‌های اجتماعی غیرمتمرکز نسبتاً جدید است، اما پذیرش موفقیت‌آمیز آن می‌تواند تحول عظیمی در حوزه سوشال مدیا ایجاد کند، زیرا به کاربران این قدرت و اختیار را می‌دهد تا زندگی آنلاین خود را به شکل واقعی اداره کنند و آنها را از کنترل پلتفرم‌های متمرکز رها خواهد کرد.
دمتون گرم
عالی و بسیار جذاب بود