پذیرش سازمانی: گرایش‌ها و روندها در بازار دارایی های دیجیتال( بخش دوم )

در بخش اول این مقاله به موضوعاتی همچون چرخه ای بودن بازار ، حضور موسسات و سازمانها و همچنین به چشم انداز بازار ارز های دیجیتال پرداخته ایم. 

مبحث سوم: وضعیت فعلی پذیرش سازمانی (۲۰۲۲)

بسیاری از پیش‌نیازهای پذیرش سازمانی با توجه به پیشرفت‌های فوق الذکر در زمینه زیرساخت بازار دارایی‌های دیجیتال و بلوغ آن فراهم شده؛ حال در این بخش به مرور مهم‌ترین روندهای این حوزه پرداخته می‌شود که عبارتند از: تخصیص در خزانه‌داری سازمان‌ها، افزایش توجه وال استریت به این کلاس دارایی، شبکه‌های پرداخت و ادغام با فناوری‌های مالی¹ و نهایتا سرمایه‌گذاری سازمانی بر متاورس و توکن‌های غیرمثلی.

۳-۱ تخصیص در خزانه‌داری سازمان‌ها

رمزارز بومی² شبکه بیتکوین، BTC، برای اولین بار در آگوست ۲۰۲۰ به عنوان بخشی از خزانه‌داری در ترازنامه شرکت هوش تجاری MicroStrategy قرا گرفت که به موجب آن ۲۵۰ میلیون دلار از سرمایه این شرکت تبدیل به این رمزارز شد. پس از آن، این شرکت همچنان در حال انباشت بوده و تا ۱۵ نوامبر ۲۰۲۲ دارای ۱۳۰ هزار بیتکوین (معادل ۰.۷% از موجودی در گردش) است. مایکل سیلور³، مدیرعامل MicroStrategy، بر این باور است که سرمایه‌گذاری بر بیتکوین بخشی از استراتژی جدید تخصیص سرمایه در این شرکت و به نفع سود بلندمدت برای سهام‌داران است. به گفته وی، سرمایه‌گذاری بر بیتکوین به معنی پذیرش و باور به این رمزارز برای ذخیره ارزش می‌باشد. شرکت Tesla نیز با پیروی از MicroStrategy، در فوریه ۲۰۲۱ نسبت به خرید ۴۸ هزار بیتکوین (با ارزش ۱.۵ میلیارد دلار در آن زمان) اقدام کرد و هدف خود را تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و افزایش بازدهی نقدینگی عنوان نمود.

گرچه این قبیل سرمایه‌گذاری‌ها در زمان خود نقاط عطفی برای این صنعت بودند، اما درباره تعهد این شرکت‌ها به حفظ دارایی‌ خود تردید وجود دارد. MicroStrategy تا کنون (اواخر ۲۰۲۲) تمام BTC خود را حفظ کرده، اما Tesla در سه ماهه دوم ۲۰۲۲ و پس از تشدید عدم‌قعطیت‌ها درباره قرنطینه در چین نسبت به فروش ۷۵% از بیتکوین‌های خود با هدف جذب نقدینگی اقدام کرد. علاوه بر این، درباره سودآوری این نوع سرمایه‌گذاری در بلندمدت قطعیتی وجود ندارد؛ برای مثال، هزینه پایه مجموع بیتکوین‌های خریداری شده توسط شرکت MicroStrategy تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲ برابر با ۴ میلیارد دلار بود، در حالی که با قیمت بازار در آن زمان برابر با ۲.۵ میلیارد دلار می‌شد که بیانگر ۱.۵ میلیارد دلار ضرر محقق⁴ نشده است.

۲-۳  جلب توجه وال استریت

با توجه به رشد بازار دارایی‌های دیجیتال و علاقه مشتریان، مؤسسات مالی بزرگ دیگر نمی­توانند به این صنعت بی‌اعتنا باشند و بسیاری از سرمایه‌گذاران برجسته جهان درباره بیتکوین اظهار نظرهای مثبت و منفی مطرح کرده‌اند. برخی از موسسات وال استریت گزارش‌های جزئی‌ای درباره سرمایه‌گذاری خود بر بیتکوین منتشر و حتی برای آن اهداف قیمتی تعیین کرده‌اند؛ در مقابل، موسسات دیگری همچنان نسبت به آن بدبین هستند و مواضع خود را تغییر نداده‌اند. علیرغم این تنوع در رویکردها، سازمان‌های مالی مطرح روش‌های کسب سود از این بازار را برای مشتریان خود فراهم آورده‌ و حتی بعضی از آن‌ها با شرکت‌های نوپا در این حوزه شراکت راهبردی ایجاد کرده‌اند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود.

• سال ۲۰۱۴: استخراج بیتکوین توسط شرکت Fidelity. این شرکت در اکتبر ۲۰۱۸ زیرمجموعه خود با نام Fidelity Digital Asset را با هدف ارائه خدمات حضانت بیتکوین راه‌اندازی کرد. خدمات حضانت و معامله‌گری ETH در اکتبر ۲۰۲۲ توسط این شرکت فراهم شد و در نوامبر ۲۰۲۲، اپلیکیشن Fidelity Investment عرضه گردید.
• دسامبر ۲۰۲۰: شرکت بیمه عمر Massachusetts بخش کمی از سهام گروه سرمایه‌گذاری دیجیتال نیویورک یا NYDIG را خریداری کرد و ۱۰۰ میلیون دلار بیتکوین به ترازنامه خود اضافه کرد.  
• مارس ۲۰۲۱: موسسه مالی Morgan Stanley صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر دارایی‌های دیجیتال را به مشتریان برتر خود (با سرمایه بیش از ۲ میلیون دلار) عرضه کرد.
• می ۲۰۲۱: بانک سرمایه‌گذاری Goldman Sachs برای مشتریان خود امکان معامله‌گری در بازار مشتقات بیتکوین و اتریوم را در ژوئن ۲۰۲۱ فراهم کرد. این بانک در مارس ۲۰۲۲ نیز میزان ۱۵ میلیون دلار بر پلتفرم Metrics Coin سرمایه‌گذاری کرد. لازم به ذکر است که Goldman Sachs و Coin Metrics همراه با موسسه MSCI همکاری را در نوامبر ۲۰۲۲ آغاز کردند که به موجب آن دارایی‌های دیجیتال را بر اساس کاربردهای آن‌ها طبقه‌بندی نمایند.
• ژوئن ۲۰۲۱: شرکت خدمات مالی Citigroup بخش مجزای محصولات دارایی‌های دیجیتال خود را عرضه کرد. این شرکت در ژوئن ۲۰۲۲ از همکاری خود با یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات حضانت دارایی‌های دیجیتال با نام METACO خبر داد.
• جولای ۲۰۲۱: شرکت خدمات مالی JPMorgan Chase دسترسی به چهار صندوق دارایی‌های دیجیتال شرکت Grayscale را برای مشتریان خود فراهم آورد. این شرکت در سال ۲۰۲۰ نیز استیبل‌کوین و پلتفرم بلاکچینی اختصاصی خود را با نام‌های JPM Coin و Onyx راه‌اندازی کرده بود. JPMorgan همچنین پروژه تبدیل ارزی⁵ را در نوامبر ۲۰۲۲ با استفاده از سپرده‌های ین ژاپن و دلار سنگاپور و توسط نسخه بهبودیافته پروتکل Aave بر بستر پلتفرم لایه اولی Polygon اجرا کرد.
• آگوست ۲۰۲۲: شرکت خدمات مالی BlackRock از همکاری خود با Coinbase خبر داد که به موجب آن مشتریان این سازمان به معامله‌گری دارایی‌های دیجیتال دسترسی پیدا کردند. در حال حاضر این خدمت صرفا برای رمزارز بیتکوین فعال شده است.
• سپتامبر ۲۰۲۲: شرکت KKR از راه‌اندازی صندوق توکنیزه خود بر روی بلاکچین Avalanche خبر داد.
• اکتبر ۲۰۲۲: شرکت مدیریت دارایی Apollo از همکاری خود با Anchorage Digital با هدف ارائه خدمات حضانتی خبر داد. این شرکت در دسامبر ۲۰۲۱ نیز سرمایه‌گذاری ۳۵۰ میلیون دلاری بر Anchorage انجام داده بود.

۳-۳ شبکه‌های پرداخت و ادغام فناوری‌های مالی

عمده ابتکارهای عمل شکل‌گرفته در این حوزه بر جذب سرمایه‌گذاران سازمانی متمرکز بوده‌اند، با این وجود بسیاری از شرکت‌ها در تلاش هستند تا فعالیت‌های روزمره را برای عموم آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر نمایند.

۳- ۳- ۱  شبکه‌های پرداخت

ویزا⁶و مسترکارت⁷ که شبکه پرداخت آن‌ها به ترتیب در ۹۰ و ۸۰ موقعیت تجاری فعال هستند، به خوبی توانسته‌اند دارایی‌های دیجیتال را وارد مدل کسب و کار خود نمایند. هر دوی این شبکه‌ها این امکان را برای کارت‌های اعتباری خود فراهم کرده‌اند تا مشتریان بتوانند با انتخاب بین ارزهای سنتی و رمزارزها مبادلات خود را انجام دهند.

شرکت ویزا در مارس ۲۰۲۱ طی همکاری با پلتفرم Crypto.com امکان تسویه حساب با استیبل‌کوین USDC را فراهم کرد که گامی رو به جلو برای ادغام رمزارزها با ارزهای فیات سنتی بود. این شرکت در آگوست ۲۰۲۱ نیز یک توکن غیرمثلی CryptoPunk بر بستر بلاکچین اتریوم را با هدف حمایت از این ظهور این فناوری خریداری کرد. Visa همچنین وایت پیپری برای NFTها و چگونگی استفاده از آن‌ها در شبکه خود برای تعامل‌پذیری بین بازارهای نیازمند چندین کیف پول را منتشر کرده است.

شرکت مسترکارت در فوریه ۲۰۲۱ از پشتیبانی مستقیم رمزارزها در شبکه خود خبر داد. این شرکت در سپتامبر ۲۰۲۱ مالکیت شرکت CipherTrace را که در حوزه خدمات ضدپولشویی در بازار رمزارزها فعالیت می‌کند، بدست آورد. MasterCard در اکتبر ۲۰۲۱ طی همکاری با یک شرکت تامین‌کننده زیرساخت‌های دارایی‌های دیجیتال با نام Bakkt به مشتریان خود امکان خرید و فروش رمزارزها با استفاده از کیف پول حضانتی Bakkt ارائه کرد. این شرکت در ژانویه ۲۰۲۲ طی همکاری با Coinbase امکان خرید مستقیم NFT با استفاده از کارت‌های اعتباری خود را برای مشتریان این صرافی فراهم آورد. همچنین، پروژه Crypto Source با هدف ارائه خدمات جامع بهره‌مندی از بازار رمزارزها در اکتبر ۲۰۲۲ راه‌اندازی گردید.

۳- ۳- ۲ ادغام فناوری‌های مالی

• شرکت Block

این شرکت که قبلا با نام Sqaure شناخته می‌شد،سابقه طولانی در حوزه دارایی‌های دیجیتال دارد که از جمله اقدامات آن می‌توان به این موارداشاره کرد:راه‌اندازی اپلیکیشن معامله‌گری بیتکوین با نام Cash App در ۲۰۱۸؛ راه‌اندازی سرویس منبع‌باز Spiral برای بیتکوین در ۲۰۱۹؛ سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری بر بیتکوین در ۲۰۲۰؛ انتشار وایت پیپر صرافی غیرمتمرکز بیتکوین با نام tbDEX و عرضه کیف پول سخت‌افزاری در نوامبر ۲۰۲۱ و در نهایت معرفی یک لایه اینترنتی غیرمتمرکز یا Web5 با تمرکز بر هویت غیرمتمرکز.

• شرکت PayPal

از جمله اقدامات صورت گرفته توسط این شرکت در حوزه دارایی‌های دیجیتال می‌توان به این موارد اشاره کرد: دسترسی مشتریان به خرید و فروش رمزارزها در نوامبر ۲۰۲۰؛ امکان برداشت رمزارز و انتقال به کیف پول‌های غیرحضانتی در ژوئن ۲۰۲۲؛ شراکت ۱۰۰ میلیون دلاری با شرکت TaxBit در ژانویه ۲۰۲۱ با هدف ارائه نرم‌افزارهای حسابرسی و تعیین مالیات بر دارایی‌های دیجیتال؛ تصاحب شرکت حضانتی Curv در مارس ۲۰۲۱ و نهایتا خبر توسعه توکن PayPal Coin برای اپلیکیشن‌های این شرکت روی سیستم عامل iOS.

• شرکت Stripe

این شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت در سال ۲۰۱۴ از پرداخت بیتکوین پشتیبانی کرد؛ گرچه به دلیل افزایش هزینه‌های تراکنش در این شبکه در سال ۲۰۱۸ این خدمت را متوقف کرد. Stripe در اکتبر ۲۰۲۱ از تغییر مسیر این شرکت و تلاش برای ساخت شبکه‌های پرداخت Web3 در آینده خبر داد.

• شرکت Twitter

این شرکت در ژانویه ۲۰۲۲ خدمت تصویر نمایه⁸ به صورت NFT را برای کاربران iOS ارائه کرد. این ویژگی در حال حاضر NFTهای ضرب شده در بلاکچین اتریوم را با فرمت‌های JPEG یا PNG نمایش می‌دهد. Twitter در سپتامبر ۲۰۲۲ امکان پرداخت با استفاده از شبکه لایتنینگ⁹ بیتکوین را با همکاری شرکت Strike فعال کرد. 

۴-۳ ورود به دنیای متاورس و NFT

۳- ۴- ۱ متاورس

تعریف “متاورس” چالش‌برانگیز است؛ به طور کلی افراد زیادی روزانه در دنیای مجازی حضور دارند و ظهور رسانه‌ها و سرگرمی‌های دیجیتال عمق بیشتری به تجربیات انسان‌ها داده‌اند. از طرف دیگر، متاورس یک واقعیت دور است که به نوعی از پیش در برخی بازی‌ها و فیلم‌های سینمایی به تصویر کشیده شده است. نقش بلاکچین و دارایی‌های دیجیتال در متاورس همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ اما با توجه به فراهم شدن امکان مالکیت کالاهای دیجیتال و انتقال ارزش به نظر می‌رسد ادغام بلاکچین با متاورس می‌تواند تجربه مناسبی باشد. شناسایی روند تحول متاورس در حال حاضر دشوار است اما با توجه به نشانه‌ها می‌توان گفت که سازمان‌ها به توسعه آن علاقه پیدا کرده و با سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاری به دنبال ایجاد محیط مطلوب خود هستند. در ادامه به بررسی اجمالی شرکت‌ها با محوریت متاورس پرداخته می‌شود. 

شرکت Meta

شرکت Meta فعالیت‌های خود برای ادغام دارایی‌های دیجیتال را از سال ۲۰۱۹ و با معرفی استیبل کوین Libra آغاز کرد (بعدها Libra به Diem تغییر کرد و در اختیار بانک سیلورگیت قرار گرفت). گرچه این شرکت طی سالیان اخیر به دلیل حفاظت از اطلاعات کاربران مورد انتقاد فراوان بوده اما آینده پروژه متاورس آن مورد توجه می‌باشد. این شرکت پلتفرم مجازی خود با نام Horizon Worlds را در آوریل ۲۰۲۲ معرفی کرد. پیرو این خبر، سایر شرکت‌ها از جمله Microfost و Disney از طرح‌های متاورسی خود رونمایی کردند.  Reality Labs، واحد ناظر بر فعالیت‌های پروژه متاورسی متا در سه ماهه سوم ۲۰۲۲ زیانی ۹.۴ میلیارد دلاری را ثبت کرد که بیانگر افزایش ۳۷ درصدی ضرر نسبت به زمان مشابه در سال ۲۰۲۱ بود.

شرکت Instagram

اینستاگرام در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که امکان تهیه و فروش برخی از اقلام به صورت دیجیتال برای توسعه‌دهندگان این شبکه اجتماعی فراهم شده که به موجب آن کاربران می‌توانند NFTها را بر بستر شبکه Polygon ضرب و عرضه نمایند. علاوه بر این، کاربران Solana نیز می‌توانند NFTهای خود را هم در Faceboon و هم در اینستاگرام به نمایش بگذارند. در این رابطه، شرکت متا اعلام کرده که نمایش و به اشتراک‌گذاری مجموعه دیجیتال روی برنامه‌های اینستاگرام یا فیسبوک حداقل تا سال ۲۰۲۴ شامل دریافت وجهه نمی‌شود و کاربران صرفا بایستی هزینه‌های مربوط به App Store را پرداخت نمایند.  

شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر

شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر از قابلیت NFTها برای ارائه  نوعی ازمالکیت در دنیای دیجیتال آگاه بوده و در حال بهره‌مندی از آن هستند.  یک شرکت سرمایه‌گذاری در متاورس با نام EveryRealm در نوامبر ۲۰۲۱ با خرید ۴ میلیون دلاری خود در بازی بلاکچینی The Sandbox، مالکیت بیشترین زمین‌های متاورسی را تا کنون در اختیار دارد. پیش از این نیز یک شرکت سرمایه‌گذاری کانادایی با نام Tokens.com Corp. زمین‌هایی به ارزش ۲.۵ میلیون دلار را در بازی Decentraland خریداری کرده بود. 

شرکت‌های بازی‌های بلاکچینی

پلتفرم‌های بازی شامل Epic Games و GameStop نیز در حال ساخت دنیای متاورسی خود هستند. Epic Games در آوریل ۲۰۲۱ صندوقی ۱ میلیارد دلاری را به پلتفرم Fortnite و برگزاری رویدادها و کنسرت‌های مجازی اختصاص داد. GameStop نیز در فوریه ۲۰۲۲ طی آغاز همکاری با Immutable X نهادی را برای توسعه NFTهای مبتنی بر شبکه دوم اتریوم ایجاد کرد. شرکت Tik Tok نیز اولین مجموعه NFT خود را در سپتامبر ۲۰۲۱ و با همکاری Immutable راه‌اندازی نمود. علاوه بر این، برخی از شرکت‌های بازی و سرگرمی سنتی نیز توجه خود را بر صنعت بلاکچین متمرکز کرده‌اند؛ از جمله: همکاری بخش بازی‌ها در Youtube با Polygon Studios در ژانویه ۲۰۲۲.

۳- ۴- ۲ NFT و پرچمداران نام آشنا ¹⁰

NFTها که در ابتدا گزینه مناسبی برای شناسایی مالکیت در بازی‌های بلاکچینی بودند، به محصول سرمایه‌گذاری جذابی برای نام‌های تجاری بزرگ به ویژه در حوزه مد تبدیل شدند. بر اساس داده‌های مجموعه تحلیلی Dune، نام‌های تجاری برتر مجموعا ۲۷۰ میلیون دلار سود از NFTها کسب کرده‌اند.

از جمله شرکت‌های فعال در این زمینه می‌توان به Nike اشاره کرد که موفق به کسب سود ۱۸۵ میلیون دلاری از توکن‌های غیرمثلی شده است. این شرکت در نوامبر ۲۰۲۱ بازی آنلاین Nikeland را عرضه کرد که در آن هواداران می‌توانند شخصیت مجازی خود را بسازند و ورزش کنند. این بازی در یک سال اول راه‌اندازی موفق به جذب بیش از ۲۱ میلیون بازدیدکننده شد. Nike در دسامبر ۲۰۲۱ استودیوی RTFKT را مالک شد تا به موجب آن ورزشکاران را به مدل‌های مجازی ورزش و سرگرمی تبدیل نماید. این شرکت در آوریل ۲۰۲۲ نیز اولین مجموعه مجازی کفش‌های ورزشی خود با نام CryptoKicks را در بستر اتریوم عرضه کرد. پلتفرم مجازی Nike برای نمایش محصولات تحت عنوان SWOOSH در نوامبر ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد و انتظار می‌رود عرضه NFTهای آن در ژانویه ۲۰۲۳ و بر بستر Polygon صورت بگیرد.

مبحث چهارم: جمع‌بندی

زیرساخت‌های اصلی محصولات دارایی‌های دیجیتال برای سازمان‌ها طی سال‌های گذشته مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ پذیرش این کلاس دارایی توسط سازمان‌ها در سال ۲۰۲۱ به اوج خود رسید. علیرغم شرایط نوسانی بازار در سال ۲۰۲۲، موسسات همچنان تخصیص سرمایه به محصولات و استارتاپ‌های این حوزه را ادامه می‌دهند. استفاده از بلاکچین توسط شرکت‌های خصوصی (مانند Hyperledger و Onyx) طی سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ به عنوان مسیر مشارکت بیشتر سازمان‌ها شناخته می‌شد؛ از آن زمان تا کنون موسسات پیشرویی از بلاکچین‌های عمومی مانند (بیتکوین، اتریوم و سولانا) به روش‌های مختلف بهره برده‌اند. گرچه برخی از شرکت‌ها از قبل فناوری بلاکچین را در مدل کسب و کار خود ادغام کرده‌اند، نشانه‌هایی وجود دارند مبنی بر آغاز این مسیر و حضور بیشتر شرکت‌ها فرای صرفا سرمایه‌گذاری بر بیتکوین. علیرغم نوسان قیمتی در بازار رمزارزها و کاهش سرعت رشد استفاده از پلتفرم‌های لایه اول، روند افزایش ارزش بلاکچین‌های عمومی به سمت تریلیون دلاری شدن، همچنان ادامه دارد.

منبع:

tbstat

¹ Financial Technology | FinTech

² native asset

³ Michael Saylor

⁴ Unrealized Loss

⁵ Cross Currency Swap

⁶ Visa

⁷ Mastercard

⁸ Profile Picture

⁹ Lightening Network

¹⁰ Blue-Chip Brands